Eimreiðin - 01.07.1957, Page 17

NOIÍKUR ORU U.M BÓKMENNTAKENNSLU
169
Tómas er sömu þjóðar og Björn. En nú á þjóðin vegi og
vegleg hús, þótt hún dragi fram lífið sem gustukaþjóð stór-
velda. Og nú vilja menn heldur þiggja drjúgan skilding fyrir
að hella úr næturgögnum herforingja en rækta kartöflur og
draga fisk úr sjó. Nú lifa skattsvikarar á styrkjum, en fyrrum
voru þeir mest metnir, er bezt tíunduðu. En þó er þetta sama
þjóðin. Og Tómas veit, að
Þó eru sumir, sem láta sér lynda það
að lifa úti í horni, óáreittir og spakir.
Og það er kjami þjóðarinnar. Og lítum svo aðeins á orðaval
skáldanna: Hótel og rukkari hjá Tómasi, herrans pund, eljan
°g nár hjá Birni. í orðum þeirra og orðfæri speglast tímarnir
tvennir.
Við eigum eftir að ræða miklu meira um þetta, og fyrr en
varir erum við komin í tímaþrot, því að unglingar á íslandi
þurfa að kunna skil á tönnum hinna ólíklegustu kvikinda,
eyðimörkum lengst austur í Asíu, að ógleymdum ýmsum af-
hrigðilegum beygingum enskra sagna. Og svo eru tímamir,
Sem ætlaðir eru sögu íslands og bókmenntum allt of fáir.
Einn er sá hlutur, sem sífellt skyldi hafður í huga við bók-
nrenntakennslu: Nemendurnir verða sjálfir að venjast við að
fara með kvæði og lesa sögur. Þá fyrst verður ljóðs notið til
fullnustu, er það er lesið upphátt. Þá fyrst verður listilega
sErifaður kafli skynjaður til fulls, er rödd lesandans gefur
honum hljóm. Og nemendurnir þurfa að venjast á að vera
s.jálfir túlkendur og flytjendur listaverka ritaðs máls, en ekki
einungis óvirk móttökutæki. Ég vil ítreka, að þetta hefur
ttukið gildi, meira en menn almennt gera sér Ijóst. í þjóð-
^élagi okkar er ef til vill allt of mikið gert af því að skemmta
fólki. Ekki svo að skilja, að skemmtun sé af hinu illa, heldur
er búið að snúa hugtakinu við. Á íslenzku er talað um að
Temmta s é r, þ. e. skemmtunin, hin raunverulega ánægja,
é upptök sín hjá þeim, er skemmtir s é r sjálfum, ekki í
'Uanaðkomandi áhrifum. Menn fara í kvikmyndahús, hlusta
é hljómlist, útvarpið flytur þeim fregnir, fróðleik og skemmt-
un, en þeir eru aðeins óvirkir einstaklingar, ekki þátttakend-