Eimreiðin - 01.09.1974, Page 28

EIMREIÐIN
á um það, hvað eigi að styrkja. Þá kann viðgangur einstakra
atvinnugreina að ráðast meira af pólitískum samböndum en af
hagkvæmni rekstursins, og afköstum atvinnulífsins er stefnt í
hreinan voða.e Þessum stóra galla fylgja aðrir minni. Tollar
ýta undir innkaupaferðalög og smygl, og tollamismunun, (sem
er víst ómótstæðileg pólitísk freisting, þegar tollar eru á ann-
að horð notaðir), leiðir til óhagkvæms vöruvals. Fjármagns-
fyrirgreiðslan til vissra alvinnuvega gerir frjáls fjármagnsvið-
skipti í öðrum geirum hagkerfisins erfiðari en ella væri og
eykur þannig bankastjóravald og spillingu. Stuðningur við al-
vinnureksturinn eykur líka skattheimluþörfina og um leið hin
skekkjandi áhrif skattakerfisins á atvinnulífið.
Ekki er nóg með, að þessi aðferð sé stórgölluð; gallar henn-
ar liljóta að verða miklu tilfinnanlegri eftir nokkur ár en þeir
hafa verið á liðnum áratugum. Til þess liggja þrjár ástæður.
í fyrsta lagi hefur ríkisvaldið, þegar það stendur í því á
annað horð að vernda atvinnuvegi, tilhneigingu til að vernda
allt, sem einu sinni er komið af stað. Þannig má búast við, að
hin skekkjandi áhrif langvarandi ríkisafskipta fari smátt og
smátt vaxandi, einkurn þegar verðhlutföll vara á heimsmark-
aði breytast ört eins og þau eru einmitt farin að gera nú síð-
ustu árin.
í öðru lagi nálgast nú sá tími, að við sitjum einir eða næst-
um einir að okkar auðugu heimamiðum. Þá hlýtur það að vera
skylda íslenzkra stjórnvalda að stöðva alla ofveiði og taka þann
fisk, sem miðin gefa af sér, með eins lítilli sókn og hægt er.
Útgerð okkar yrði þá miklu hagkvæmari rekstur en nú er.
Á hinn bóginn er vafalaust fljótlegt að auka svo skipastól
landsmanna að hann nægi til að fullnýta fiskimiðin (ef hann
nægir ekki til þess nú þegar). Ágóðatoppurinn, sem flytja þarf
úr sjávarútvegi til annarra geira atvinnulifsins, verður þá enn
hærri en nú. Ef það væri áfram gert með gengisskattinum,
myndi ]>að þýða enn meira frávik frá réttu gengi og enn meiri
stuðning við aðrar framleiðslugreinar, og um leið auðvitað enn
meiri óæskileg aukaáhrif.
í þriðja lagi getur fiskaflinn ekki aukizt nema að vissu marki,
jafnvel þótt landhelgin verði 200 mílur, og því marki verður
fljótlega náð. Á hinn bóginn mun gjaldeyrisþörf þjóðarinnar
halda áfram að vaxa um fyrirsjáanlega framtið vegna fólks-
fjölgunar og e. t. v. líka vegna aukins kaupmáttar hvers manns.
Því munu aðrar atvinnugreinar en fiskveiðar brátt þurfa að
afla mildu stærri hluta gjaldeyristeknanna en nú.7 Engar líkur
eru til, að hægt verði í skjótri svipan að drífa upp mikla út-