Eimreiðin - 01.09.1974, Blaðsíða 60

EIMREIÐIN
Kristur lítur ekki á mennina eftir því, hvað þeir hafa gert bróðir
minn, heldur eftir því hvort þeir finna hið sanna innihalð stund-
anna og daganna djúpt í sálu sinni.
(Heimsljós II, bls. 235, lbr. mín).
IV.
Hér að framan hefur verið reynt að sýna lítillega frarn á
hin nýju viðhorf guðfræðinnar lil hókmennta og lista. Það
lcemur fram, að hún gerir lítið úr þeirri skiptingu, sem tiðk-
ast oft þ. e. a. s. að skipta listinni í veraldlega list og kirkju-
lega list. Listin fæst í ríkum mæli við trúrænar spurningar og
trúarleg viðfangsefni. Oftast fæst liún við þau á næsta ómeð-
vitaðan og fálmandi hátt. En guðfræðingurinn og kirkjan telja
sig þekkja þar sams konar leit að lífi og von, sem leitað er
innan trúarsamfélagsins. List og trú eru þó ekki tvær leiðir að
sama markinu, frelsuninni. Það fer eftir því, hvaða lislamaður
á í lilut, samt sem áður getur kirkjan ekki útilokað, að And-
inn liagnýti sér aðra list en þá, sem henni geðjast að! Guð-
fræðin getur liagnýtt sér innsæi skáldanna, og kirkjan getur
hagnýtt sér sköpunarmátt listarinnar. Trúarsamfélagið finnur
þó trauðla til samheyrileika með „veraldlegum“ listamanni,
nema liann sé höndlaður af veruleik þeirra tákna, sem trúar-
samfélagið liorfir í gegnum, en þau eru fyrst og fremst Jesús,
sem er Kristurinn (frelsarinn) og hans tákn, einkum krossinn
og upprisan.
Hér á landi hefur listin verið of fátækleg innan kirkjunnar
veggja. Alltof fáar myndir eftir íslenzka listamenn skreyta
kirkjurnar og allt of margar danskar myndir af verra taginu,
(sem margar eru langt frá því að geta talizt gild trúarleg verk,
enda þótt viðfangsefnið sé hihlíulegt; þólt mynd eigi að vera
af Jesú, er hún ekki sjálfkrafa trúarlegt listaverk). Tónlislin
hefur þó verið betur á vegi stödd og má tala þar um nokkra
endurnýjun. Leiklist og danslist hafa ekki verið iðkaðar á veg-
um kirkjunnar á seinni tímum. Er það mikill skaði, þar sem
leikur og dans eru merkustu þættir lifandi guðsdýrkunar.
Fagurbókmenntir eftir meiri háttar ritliöfunda, sem sjá mann-
lífið út frá kristnum trúarskilningi á ódulinn hátt í svipuðum
dúr og John Updike, Dostojevskí, Tolstoy eða Lágerkvist þekki
ég ekki hér á landi. Öðru nær. íslenzkar nútímabókmenntir
hera vitni um ömurlega fáfræði rithöfunda okkar á kristinm
trúfræði og lífsskoðun kirkjunnar almennt, og oftast kemur
hún í mjög svo röskuðum skilningi út úr verkum þeirra, —'
hér er Halldór Laxness vissulega gleðileg undantekning. Sanis
304