Ægir - 01.12.1989, Síða 16

632
ÆGIR
12/89
magn og þjónustu ásamt frelsi fyrir
fólk að flytjast á milli og starfa í
öllum löndum Evrópubandalags-
ins.
Við verðum að fá aukið frelsi í
viðskiptum með sjávarafurðir til
þess að við getum staðið jafnfætis
öðrum þjóðum, verið samkeppn-
isfærir á erlendum mörkuðum og
verið samkeppnisfærir innbyrðis
um það hráefni sem við þurfum,
til þess að geta unnið íslenskt sjáv-
arfang á Islandi.
Viðfangsefni mitt bér í dag er
fyrst og fremst að ræða áhrit' þeirra
breytinga, sem nú eiga sér stað í
Evrópu, á þróun íslensks sjávarút-
vegs.
Bókun 6 var góður kostur á
sínum tíma
Það er ekki nokkur vafi á því, að
samningurinn sem gerður var
1972, var íslendingum mjög hag-
stæður. Bókun 6, um viðskipti
Islendinga með sjávarafurðir við
Evrópubandalagið, ýtti mjög veru-
lega undir þau miklu og góðu við-
skipti sem við höfum átt við Evrópu-
bandalagið á undanförnum árum.
En frá því að samningurinn var
gerður árið 1972, eru nú að verða
liðin 18 ár og Ijóst er að frá þeim
tíma hafa orðið mjög verulegar
breytingar á samskiptum íslands
og Evrópubandalagsins:
- Frá árinu 1972 hefur Evrópu- t
bandalagið stækkað, fyrst með
inngöngu Grikklands og árið
1986 með inngöngu Spánar og
Portúgals. Þetta hefur að sjálf-
sögðu mikil viðskiptaleg áhrif á
íslendinga þar sem Grikkland,
Portúgal og Spánn kaupa m.a.
rúm 80% af allri saltfiskfram-
leiðslu íslendinga.
- Miklar breytingar hafa orðið á
flutningatækni á undanförnum
árum sem auka til muna það
vöruúrval sem hægt er að bjóða
inn á markaði Evrópubanda-
lagsins frá þeim tíma þegar
samningurinn var gerður árið
1972. Má þar nefna ýmsar
afurðir unnar úr ferskum fiski og
seldar eru í fersku formi inn á
markaðinn.
- A Islandi, hafa á undanförnum
árum verið að þróast nýjar
atvinnugreinar, svo sem fiskeldi
í stórum stíl, sem þurfa aukið
frelsi til þess að markaðssetja
sínar afurðir.
— Síðustu árin het'ur einnig orðið
veruleg breyting á áherslum
fiskiðnaðarins þar sem í stór-
auknum mæli er verið að vinna
íslenskar sjávarafurðir í neyt-
endapakkningar og selja á er-
lendum mörkuðum.
— Þegar samningurinn var gerður
náði bókun 6 yfir um 70% af
útflutningi íslendinga til Evrópu-
bandalagsins en nú nær hún
aðeins til um 60% útflutnings-
ins. Lauslega áætlað eru
greiddir tollar að upphæð á
annan milljarð króna t’yrir
íslenskar sjávarafurðir sem
fluttar eru til Evrópubandalags-
ins.
- í síðasta lagi hefur orðið veruleg
breyting innan Evrópubanda-
lagsins frá 1972, þar sem árið
1983 gekk í gildi sameiginleg
fiskveiöistefna Evrópubanda-
lagsins, þar sem öll mál sem
tengjast fiskveiðum, fiskvinnslu
eða fiskdreifingu eru með-
höndluð af stjórninni í Brússel,
en ekki af einstökum aðildar-
ríkjum. Þessi breyting frá árinu
1972 hefur mikil áhrif, bæði
hvað varðar almenna stefnu-
mörkun, fjármögnun og styrk-
veitingar sem renna til sjávarút-
vegsins í Evrópubandalaginu.
Á árunum 1987-1992 verður
t.d. veitl til sjávarútvegsmála í Evr-
ópubandalaginu, milljörðum ECU
á þessu 5 ára tímabili, eða 70 millj-
örðum íslenskra króna. Sú upp-
hæð er á ári meiri en allur árlegur
brúttó útflutningur íslendinga á
saltfiskafurðum. Rétt er að leggja
áherslu á, að hér er aðeins um að
ræða styrkveitingar Evrópubanda-
lagsins, en einstök lönd og héruð
innan Evrópubandalagsins leggja
oft jafnháa upphæð á móti Evrópu-
bandalaginu til ýmiss konar fram-
kvæmda og fjárfestinga. Er því
óhætt að hækka þessa tölu veru-
lega ef meta á heildarsiyrki Evrópu-
bandalagsins til sjávarútvegsins á
ári hverju. Ljóst er, að á meðan
um slíkar styrkveitingar er að
ræða, getur sjávarútvegur innan
Evrópubandalagsins á engan hátt
fallið undir þau almennu lögmál
sem ættu að gilda um frelsi í við-
skiptum með sjávarafurðir og sam-
keppnisstaða íslensks sjávarútvegs
verður sem því nemur erfiðari.
Sjávarútvegsstefna EB
byggir m.a. á tollum, kvótum
og styrkjum
Ég ætla ekki að eyða mörgum
orðum í meginatriði sjávarútvegs-
stefnu Evrópuþandalagsins, ég
ræddi hana á aðalfundi Samtaka
fiskvinnslustöðvanna fyrir ári, þar
sem margir hér voru viðstaddir, og
er sú ræða til ef menn hafa áhuga
á því að kynna sér hana nánar.
Rétt er þó að ítreka megin-
markmið þessarar sameiginlegu
stefnu Evrópubandalagsríkjanna.
Þau eru:
a) Að tryggja verndun fiskstofna
og úthlutun kvóta innan þeirrar
eigin landhelgi.
b) Að efla innviði sjávarútvegsins
með tæknivæðingu, hafnarað-
stöðu og innri uppbyggingu og
tryggja að fiskiskip og fisk-
vinnsla sé alltaf samkeppnis-
fær.
c) Að tryggja nægilegt framboð af
fiski af þeim tegundum og
gæðum sem markaðurinn
krefst, um leið og afkoma
þeirra sem stunda veiöar og
vinnslu sé tryggð.