Ægir - 01.02.1990, Síða 22

74
ÆGIR
2/90
endavörur og ganga á vöktum eins
og aðrar verksmiðjur eða leggjast
af ella. Þá er líklegt að hráefnið
verði í meira mæli frystur fiskur í
stað ísfisks.
Vinnslunýting
Við þessar miklu breytingar á
útgerð og vinnsluaðferðum hafa
að sjálfsögðu komið upp vanda-
mál, jafnvel þó að frystitogararnir
hafi lengst af staðið upp úr hvað
varðar rekstrarafkomu í saman-
burði við aðra útgerð og fisk-
vinnslu.
Þau vandamál sem mest hefur
verið fjallað um hingað til lúta að
nýtingarmálum og stjórnun fisk-
veiða. Eftirfarandi atriði ráða
mestu varðandi vinnslunýtingu
um borð.
-Mannskapur
-Ástand afla
-Aflamagn
—Vélar/vi nnsl uferi 11
-Aðstaða um borð
í núverandi kerfi við stjórnun
fiskveiða er þannig háttað að allur
afli upp úr sjó er reiknaður út frá
sama nýtingarstuðli fyrir alla
togarana. Stuðullinn hefur líka
verið nær óbreytanlegur hvort sem
raunveruleg nýting hefur batnað
eða versnað. Slæma nýtingu hefur
því verið hægt að bæta sér upp
með þvi að veiða meira.
Aðstöðumunur við vinnslu í
landi er hér mjög mikill auk þess
sem menn fá enga umbun fyrir að
fara vel með rétt sinn til fiskveiða.
Það er því mikið réttlætismál allra
sem stunda veiðar og vinnslu sjáv-
arafla að reiknaður afli sé sem
næst raunveruleikanum.
Það er hins vegar misskilningur
að það kosti ekkert að veiða meiri
fisk til að bæta upp slæma nýt-
ingu, en það kostar meiri olíu og
lengir úthald. Kvótinn ásamt
nýtingarstuðlinum ákvarða hve
mikið má koma með að landi.
Markmiðið hlýtur því ávallt að
vera að koma með þau verðmæti
að landi sem kvótinn leyfir með
því að veiða sem minnst.
Önnur atriði sem koma upp í
hugann og lúta að nýtingu eru
tekin upp hér á eftir. Til dæmis er
mjög mikið atriði að veiðarnar
stjórnist af afköstum vinnslunnar
en ekki öfugt. Það kemur mjög
niður á nýtingunni ef fiskurinn
verður meira en 10 stunda gamall,
auk þess sem afköstin minnka þá
einnig. Væri mjög til bóta ef hægt
væri að ísa fisk sem þarf að bíða
svo lengi. Afköst vinnslunnar um
borð eru að öllu jöfnu mest og
nýtingin einnigef fiskurinn er unn-
inn nýdauður, fyrir dauðastirðn-
Mynd 2.
Skipting heildarfrystingar
Sjófryst I l Landfryst
Mynd 3.
Áhrif nýtingar á aflaverðmæti
(m. v. verð í ág. 89)
un.