Ægir - 01.01.1992, Blaðsíða 47

1/92
ÆGIR
39
fiskiðnaði. Það virðist vera algengt
að hópur fyrirtækja i matvælaiðn-
aði fjármagni sameiginlega vöru-
þróun og stofni fyrirtæki til þess.
Eitt slíkra er ADRIA sem er í eigu
matvælafyrirtækja á Bretagne-
skaga en mörg sambærileg er að
finna víðsvegar um Frakkland. Hjá
fyrirtækinu starfa um 60 manns og
um þriðjungur af starfinu snýst um
fiskafurðir. Það hefur yfir full-
komnum tækjum að ráða og getur
sett upp tilraunavinnslulínur til að
prófa aðferðir og afurðir. Meðal
athyglisverðra verkefna má nefna
beitingu innrauðra geisla til að
sjóða og gerilsneyða matvæli en
einnig til að opna skelfisk sem
tekur aðeins eina mínútu með
þeirri aðferð. Fullkomin skynmats-
aðstaða er fyrir hendi hjá fyrirtæk-
inu auk rannsóknastofa sem fást
m.a. við gerlafræði og rheológíu.
Annað vöruþróunarfyrirtæki
sem greinarhöfundur heimsótti
nefnist ID. MER en það sérhæfir
sig í því að gera verðmæti úr
hverskonar aukaafurðum úr fisk-
iðnaði. Um er að ræða níu manna
hóp matvæla- og verkfræðinga
með fullkomna tilraunaaðstöðu.
Talsmaður fyrirtækisins lét í Ijós
mikinn áhuga á að fá upplýsingar
um verðlitlar aukaafurðir sem falla
til í íslenskum fiskiðnaði. Viti ein-
hver lesandi af aukaafurðum sem
lítið fæst fyrir, mun greinar-
höfundur fúslega aðstoða við að
koma þeim á framfæri við ID.MER
til þess að þeir geti spreytt sig á
huganlegri verðmætaaukningu.
IFREMER
í Frakklandi er ein stofnun,
IFREMER, allsráðandi í rann-
sóknum sem tengjast hafinu, sjáv-
arfangi og vinnslu þess. Starf
hennar samsvarar því starfi margra
stofnana hérlendis, eins og t.d.
Ffafrannsóknastofnunar og Rann-
sóknastofnunar fiskiðnaðarins.
Eins og nærri má geta er stofnunin
því geysistór, starfsmenn 1200 og
árleg velta níu milljarðar íslenskra
króna. Verkum er skipt milli fjög-
urra meginstöðva í Frakklandi og
einnar á Tahiti. Greinarhöfundur
heimsótti tvær þessara stöðva; í
Nantes, þar sem áhersla er lögð á
vöruþróun og vinnslutækni og í
Brest þar sem rannsökuð er líf-
fræði og vistfræði sjávar auk haf-
fræði og veiðitækni. Af fjöl-
mörgum verkefnum stöðvarinnar í
Nantes má nefna hönnun tækis til
að koma í veg fyrir svertu í humri
með natríum bísúlfatskolun,
notkun örbylgna við suðu, vinnslu
á surimi úr sardínum, gerilsneyð-
ingu með geislun og styttingu
reyktíma. Hvað varðar tvö síðast-
nefndu verkefnin kom fram að
fisk, gerilsneyddan með geislun,
megi geyma allt að 35 daga við 0-
2°C og að reyktíma megi jafnvel
stytta um helming með því að
rafhlaða reykinn þannig að hann
dragist að fiskinum sem er þá
andstætt skaut. Ennfremur fara þar
fram tilraunir með greiningu fisk-
tegunda út frá holdsýnum með
electrophoresis.
Tvö verkefni voru kynnt sérstak-
lega fyrir greinarhöfundi hjá
IFREMER í Brest. Hið fyrra var til-
raunaeldi á hörpuskel við Bret-
agneskagann en skelin er klakin í
eldisstöð og ræktuð upp í 2 mm
stærð. Þá er hún sett í búr og þeim
sökkt í hafið þar sem skelin vex í
u.þ.b. 3 cm stærð á einu ári.
Þegar þeirri stærð er náð eru skelj-
amar teknar úr búrunum og þeim
dreift um hafsbotninn þar sem
vaxtarskilyrði eru góð. Unnið er
að því að lækka dánartölu skelja á
ræktunarstigi og endurheimtur
þeirra sem dreift er. Hitt verkefnið
var kortlagning á vexti þörunga
við Bretagneskagann og stjórn á
uppskeru. Þörungarnir eru notaðir
í fóður og til efnaiðnaðar.
Hjá IFREMER í Brest er ennfrem-
ur að finna fullkomna aðstöðu til
að prófa tæki sem ætlað er að
vinna á miklu vatnsdýpi, í öldu-
gangi og seltu. Þá er í nálægri
borg, Lorient, veiðarfæratankur
2,5x4 m þar sem útvegsmenn geta
skoðað líkan af veiðarfærum
sínum.
Á fiskmarkadi í Boulogne
Greinarhöfundur endaði ferð
sína á því að heimsækja fiskmark-
aðinn í Boulogne Sur Mer og fisk-
innflutningsfyrirtækið UniPéche.
Tveir starfsmanna UniPéche eru
íslenskir enda verslar fyrirtækið
mikið við íslendinga. Fram kom
að gæði gámafisks sem fyrirtækinu
berst eru mjög misjöfn. Þó eru
dæmi þess að ákveðin íslensk skip
njóti svo góðs álits fyrir gæði fisks-
ins að hann er jafnan keyptur á
hæsta verði, jafnvel óséður.
íslenski þorskurinn keppir á mark-
aðnum við ferskan franskan þorsk
og sá franski selst á talsvert hærra
verði. Þó var athyglisvert að sjá
hvernig fiskinum var landað við
höfnina en hann var hífður í
körfum upp úr lest og fluttur með
færibandi upp á bryggju þar sem
hann var ísaður í plastkassa. Það
munu vera verkalýðsfélögin á
staðnum sem koma í veg fyrir að
hraðvirkari aðferðir séu notaðar
enda kostar löndun um einn
franka (10 kr.) fyrir hvert kíló.
Lokaorö
Af þeirri yfirborðsmynd sem
þessi ferð gaf, dregur greinarhöf-
undur þá ályktun að meðhöndlun
og frumvinnsla afla sé yfirleitt í
engu framar meðal Frakka en hér
á landi en á hinn bóginn megi
ýmislegt læra af Frökkum um
vöruþróun og verðmætaaukningu
hráefnisins.
Flöfundur er verkfræðingur á tækni-
deild Rannsóknastofnunar fiskiðn-
aðarins.