Tímarit lögfræðinga - 01.12.1952, Page 36

220
Tímarit lögfrœöinga
enda, en fyrst verður drepið á nokkur lielztu atriði dómsúr-
skurðarins og forsendna hans, enda þótt dómurinn, án sér-
atkvæða, hafi þegar birzt á íslenzku, m. a. hér í þessu riti,
1. hefti þessa árs.
Dómurinn og deiluaðilar miða við fjörumál, er breidd
landhelginnar er mæld, og er þá miðað við ytri línu skerja-
garðsins norska, en ekki meginlandsins, þegar um það er að
ræða. Þessi úrlausn er reist á landfræðilegum staðreyndum.
En málið er ekki svona einfalt, því að þegar ákveða skal tak-
mörk landhelginnar, er hægt að beita þrem aðferðum. 1
fyrsta lagi aðferð, sem kennd er við samsíða línur, en hún
er í því fólgin, að landhelgislínan er látin 'fylgja öllum
bugðum strandlengjunnar jafnt fjörðum sem minni háttar
bugðum. Þessari reglu er hægt að beita þar sem ströndin
er lítt eða ekki vogskorin.
Bretar héldu í fyrstu fram þeirri aðíerð til ákvörðunar
landhelgi Noregs, en svo fór, að þeir hurfu frá henni,
strax í skriflegum flutningi málsins.
Þá héldu Bretar fram hinni svokölluðu „skurðbogaað-
ferð“, sem er jafnan notuð til að ákveða legu staðar eða
hlutar á hafi úti. Þetta er ný tæknileg aðferð, fyrst haldið
fram af Bandaríkjunum á alþjóðaráðstefnunni í Haag
1930, en hún er svo nýtilkomin, að hún getur ekki talizt
bindandi að alþjóðalögum, enda var það viðurkennt af
hálfu Breta.
Þá er eftir aðferð sú, sem kennd er við beinar grunn-
línur. Venjulega er þeirri aðferð fylgt, þegar draga skal
grunnlínur fjarða, en dómurinn telur ekkert því til fyrir-
stöðu, að beinar grunnlínur verði einnig dregnar milli
eyja, skerja og hólma, svo og þvert yfir sjávarsvæoi á milli
þeirra, jafnvel þótt slík svæði falli ekki undir hugtakið
fjörður.
Bretar viðurkenna aðeins á grundvelli sögulegrar heim-
ildar, að Noregur hefði rétt til að draga grunnlínur, sem
væru lengri en 10 sjómílur, en í því lá, að brezka ríkis-
stjórnin hafði ekki horfið frá þeirri staðhæfingu, að tíu