Tímarit lögfræðinga - 01.12.1952, Blaðsíða 53

Fimm lögfræöirit
237
notaréttindum, og lausnarhefð er einungis bundin við eign-
arrétt (óbeinan) að sömu eignum. Annars er greinargerð
höf. um þessi efni mikill fengur íslenzkum lagamönnum,
eins og flest annað í ritinu.
1 9. gr. er rætt um vörzlur eigna og tilheyrslu. Með orð-
inu tilheyrsla er við það átt, hver hafi eignarréttinn, bein-
an eða óbeinan, að verðmæti. Vörzlur taka auðvitað ein-
ungis til líkamlegra muna, svo að það, sem um þær segir,
varðar einungis þau verðmæti. Eftir inum nýju kenningum
er sýnu minna gert úr vörzlum hluta en áður var. Þær veita
eða geta aðallega veitt líkur eða leiðbeiningar um það,
hverjum tiltekinn hlutir heyri til. Hinu er vitanlega ekki
neitað, að samfara vörzlum hlutar séu oft réttindi, t. d.
réttur til neyðarvarnar. Sannleikurinn sýnist annars í
rauninni vera sá, að vörzluhugtakið, svo sem það hefur
verið skilgreint, er að mörgu leyti tilbúningur, andstætt
málvenju og réttri hugsun. Það var sagt, að hlutur væri í
vörzlu, ef hann var á þeim stað, sem honum var ætlað að
vera eða var samkvæmt ákvörðun sinn. Sauðkind, sem farið
hefur af afrétti ölfushrepps vestur á einhvern afrétt Borg-
firðinga, er ekki í vörzlu. Og sama má reyndar segja um
fénað á flestum afréttum, enda þótt því sé ætlað að vera
þar á sumrum. Eigandi fjárins þarfnast hins vegar gagn-
gerorar réttarverndar, þegar svo stendur á, og sú réttar-
vernd þjtkir bezt veitt með því að refsa þeim, sem missér
sig á kindinni, með þjófnaðarrefsingu, enda er verkið sízt
talið betra en þjófnaður á hlut í vörzlum eiganda. Um svo-
nefndar aðstoðar- og umboðsvörzlur er víst svipað að segja.
Hjúið, sem notar hlut húsbónda síns, hefur þann hlut í
vörzlum sínum á meðan, sem lýsir sér í neyðarvarnarrétti
þess gagnvart þeim, sem ætlar að taka hlutinn af því með
ofbeldi. En nauðsyn þykir til þess að refsa hjúi, eins og
þjófi, ef það slær eign sinni á hlutinn. Verzlunarstjóri,
skipstjóri, lögreglumaður o. s. frv. eru taldir fara með um-
boðsvörzlur fyrir eigandann. Þeim er þá refsað fyrir svik
eftir 247. gr. hegningarlaganna, af því að þeir eru taldir
vörzlumenn, og eru það líka. Um hjúið og sauðatökumann-