Tímarit lögfræðinga - 01.01.1954, Page 26

opinbera yfirleitt, liggi til grundvallar þingkjöri flestra
stjórnvaldsnefnda, eru ýmsir þingkjörnir stjórnsýslu-
aðilar eða þingkjörnar nefndir af öðrum toga spunnar.
Má þar fyrst nefna, að alþingi hefur stundum kjörið
milliþinganefndir til undirbúnings löggjöf um tiltekin mál-
efni. Aðild alþingis í því efni verður að teljast eðlileg. En
auk þess eru einnig ýmsar nefndir, sem hver um sig hafa
svo sérstök og óskyld verkefni, að ekki er unnt að benda
á neina almenna eða sameiginlega ástæðu fyrir þingkjöri
þeirra. Til hverrar nefndarskipunar um sig liggja alveg
sérlegar ástæður, misjafnlega veigamiklar að vísu. Og í
einstaka tilvikum er e. t. v. ekki hægt að benda á nein sér-
stök rök til þingkjörs nefndar, 1 sumum tilfellum er þó
augljóst, að þessi skipan á að reyna að tryggja pólitískt
jafnvægi í samsetningu hins fjölskipaða stjórnvalds. Slíkt
sjónarmið kemur t. d. til greina við skipun útvarpsráðs,
en útvarpsráð tekur ákvarðanir um dagskrá ríkisútvarps-
ins og á sérstaklega að gæta þess, að við útvarpið ríki
skoðanafrelsi og fyllsta óhlutdrægni gagnvart öllum flokk-
um og stefnum í almennum málum, atvinnustofnunum og
einstökum mönnum. Slíkt þykir einna bezt tryggt með því
að þingflokkarnir eigi þannig beinlínis fulltrúa í ráðinu,
en vitaskuld geta verið skiptar skoðanir um hversu slíkt
er öruggt. Svipuð sjónarmið liggja til grundvallar kosn-
ingu landskjörstjórnar. Stöku sin'num kann þingkjör að
eiga rætur að rekja til þess, að flokkarnir hafa ekki getað
komið sér saman um annan tilnefningaraðila.
Stundum koma alveg sérstakar aðstæður eða sérstakt
ástand til greina, eins og t. d. við kjör ríkisstjóra á árun-
um 1941—1944. Slík einstök tilvik er auðvitað ekki kostur
að rekja hér, enda hefur slíkt ekki almenna þýðingu.
Þeim áhrifum alþingis á stjórnarframkvæmd, sem fólgin
er í útnefningu trúnaðarmanna, er að henni eiga að vinna,
eru í rauninni ekki gerð fullnægjandi skil, ef einungis er
gerð grein fvrir þingkjörnum nefndum. Jafnfranjt verður
að hafa í lmga, að í nokkrum lagaákvæðum er mælt svo
20