Tímarit lögfræðinga - 01.01.1954, Síða 59

enda hæstaréttar (3 af 5) svaraði spurningunni neitandi,
en minni hlutinn játandi. Þar sem málalok urðu slík í
hæstarétti, þá var auðvitað líklegt, að einhver mundi gagn-
rýna aðra hvora úrlausnina. Eins og hér stóð á, er harla
ólíklegt, að um þetta réttarfarsatriði hafi nokkuð verið að
finna í skjölum málsins, enda algert túlkunaratriði.
Hæstiréttur ómerkir stundum úrlausn héraðsdóms vegna
galla á úrlausninni, t. d. vegna þess að kröfur eru ekki
greindar, rökstuðning þykir skorta til niðurstöðu dómar-
ans, eða máli er vísað frá dómi vegna vöntunar eða galla á
stefnubirtingu og varnaraðili hefur ekki sótt þing. Þá
virðist einsætt, að fræðsla um þessi og þvílík atriði muni
vera nægileg í dómsúrlausn hæstaréttar, enda sýnir úrlausn
héraðsdómara sjálf galla sína, og þá mætti mat hæstaréttar
á henni verða gagnrýnt.
Þess minnist eg, að héraðsdómari einn vísaði víxilmáli
frá dómi, meðan in eldri víxillög frá 1882 giltu, vegna þess
að ekki hefði verið leitað sátta. Þessi niðurstaða var auð-
vitað ómerkt í hæstarétti, en hins vegar var héraðsdómar-
inn, sem þannig hafði með glöpum sínum valdið nauðsyn
á málskoti til ómerkingar og heimvísunar dómi hans, sýkn-
aður af kröfu áfrýjanda á hendur honu mtil greiðslu kostn-
aðar af málskotinu. Þessa niðurstöðu æðra dómstólsins
mátti vafalaust gagnrýna, en ekki virðist líklegt, að neinar
upplýsingar um þetta atriði hefðu fundizt í málsskjölunum.
Slík dæmi má auðvitað fjölmörg nefna.
c) Oft sýnast málsúrslit velta á mati á einu ósamsettu
atriði eða sæmilega einföldu, t. d. á því, hvort ákveðið
loforð hafi verið gefið, hvort ákveðið tilboð hafi verið sam-
þykkt o. s. frv. Venjulega virðist mega gera ráð fyrir því,
að atvikum sé nægilega glöggt lýst í forsendum héraðs-
dóms með þeim breytingum og bótum, sem hæstiréttur
kann að hafa gert á þeim, og að í dómum þessum sé nægi-
legur grundvöllur undir mat á niðurstöðu dómsúrlausnar-
innar. Ef atvikalýsing dómsúrlausnar virðist óljós eða mót-
sagnakennd, sem varla er þó gerandi ráð fyrir, þar sem
53