Tímarit lögfræðinga - 01.01.1964, Blaðsíða 19

En einnig er mikils vert aö grennslast eflir rcttargildi
(Rechtsqualitát) laganna, án þess að taka til athugun-
ar vanda gildandi réttar. Úr þessari átt hefur fengizt
mest af vitneskju okkar um rétt liðinna alda. Mér virð-
ist, að okkur skjótist yfir mikilvæg atriði til upplýsing-
ar á margs konar réttarsögulegum fyrirbærum, ef við
tökum að heita, þegjandi eða ómeðvitað, liugtaki lag-
anna í nútimaskilningi við rannsókn á því ástandi, sem
eldri löggjöf hefur skapað. Eru þá raunverulega af svip-
uðu tagi og sama eðiis Lex Salica Franka frá 6. öld,
hin íslenzka Grágás, Józku Lög' frá 1241, hið Gullna
Páfabréf (lög um keisarakjör liins Rómverska Ríkis frá
1356), Borgarréttur Brima frá 1303, engilsaxnesk lög,
hinn Prússneski Landsréttur frá 1794 og allur fjöld-
inn af öðrum eldri eða yngri lögum? Er næg'ilegt að stað-
hæfa, að hin eldri af þessum lögum séu einatt sam-
kvæmt efni sinu ekkert annað en gamall venjuréttur?
Ilefðu þessi elztu lög þá yfir höfuð getað verið eilt-
hvað annað? Hefðu hin germönsku sveitafélög, Kloð-
vík konungur Merowinga, stjórnarráð Niirnbergborgar,
norski konungurinn Magnús lagabætir yfir höfuð getað
skapað nýjan rétt? Gat slíkur réttur haft áhrif til brotl-
falls (derogative Kraft) liinum gamla landsrétti, og
gat hann verið skuldbindandi fyrir þá, sem andóf
veittu? Er það einungis stjórnskipunarspurning, að Ord-
onnance de Commerce Lúðvíks XIV. frá 1681, eða Prúss-
neski Landsrétturinn frá 1794 voru fvrirskipuð fvrir
tilstilli einvaldskonunga? Er afstaða slíkra laga ekki
önnur gagnvart réttinum en afstaða hinna fornsænsku
Austgautalaga eða laga okkar daga? Við þurfum ekki
annað en varpa fram slíkum spurningum til þess
að sjá greinilega, hvaða tilbrigði geta hulizt undir hinu
litlausa hugtaki laganna, og til þess að verða slrax
áskynja, að nútíma lagahugtak okkar hefur vaxið upp
af margvíslegum sögulegum undirstöðum.
Ef við rennum huganum yfir sögu löggjafarinnar, þá
Tímarit lögfræðina
13