Tímarit lögfræðinga - 01.10.1974, Blaðsíða 24

atvinnurekandann, kjarasamninga, enda hafi félagið ekki samþykkt
þá, þ. e. frávikið. Með þessu lagaboði er kjarasamningum gefið sér-
stakt gildi, og lagt í hendur aðila hans að ákveða, svo bindandi sé fyrir
einstaklinginn, hvaða kjör hann býr við.
Aðili kjarasamningsins, stéttarfélagið ,fær hér sjálfstæðan rétt til
þess að gera gangskör að því, að hrundið sé vinnusamningi eða þeim
einstökum ákvæðum hans, sem brjóta á þann hátt í bága við kjara-
samning, að hlutur launþegans verði lakari en kjarasamningurinn
kveður á um. Yfirlýsingar stéttarfélagsins um túlkun á einstökum
atriðum kjarasamningsins mundu þá væntanlega einnig að þessu leyti
binda hendur félagsmannsins, þótt hann sé að vísu ekki með öllu sviptur
heimild til að leita réttar síns fyrir dómstólum, ef hann leggur annan
skilning í kjarasamningsákvæði en félag hans, sbr. 2. mgr. 45. gr. laga
nr. 80/1938. En hætt er við að dómstóll mundi við skýringu á samn-
ingnum taka mikið tillit til skýrslu félagsins eða þeirra fyrirsvars-
manna þess, sem um samningsgerð fjölluðu.
Allmargir dómar hafa um það gengið í Félagsdómi, að viðurkennd-
ur hafi verið sjálfstæður réttur stéttarfélagsins til að sækja mál út
af þessum atriðum 7. gr. vinnulöggjafarinnar. Að sjálfsögðu koma
mörg tilbrigði til mats við skýringu á því, hvort um óheimilt frávik
frá kjarasamningi sé að ræða. T. d. getur þar komið til álita, að laun-
þeginn telji vinnusamning sinn jafn hagstæðan sér eða hagstæðari en
kjarasamninginn. En viðmiðunin mundi verða, hvað stéttarfélagið teldi
hagstæðara, og mundi í þeirri túlkun ráða miklu, að hvaða heildar-
kjörum hefði verið stefnt með kjarasamningnum. Á tímum lítillar at-
vinnu getur einstaklingurinn metið sér hagstæðara að fá vinnu fyrir
lægra kaup heldur en að hafa enga vinnu. Það viðhorf hans myndi
hinsvegar ekki ráða úrslitum.
Lágmarkslaun — hámarkslaun.
Fjárhæð launa, kaups, er meðal höfuðatriða hvers kjarasamnings.
Samkvæmt 7. gr. vinnulöggjafarinnar er það tvímælalaust ógilt, ef
starfsmaður semur sig undir lægri laun en kjarasamningur ákveður.
Gæti vinnuveitandi í því efni ekki borið fyrir sig fyrirvaralausa kvitt-
un starfsmannsins. En hvað er um það, ef vinnusamningur kveður á
um hærra kaup en kjarasamningur ákveður? Eru ákvæði kjarasamn-
ingsins lágmarks- eða hámarksákvæði — eða binda þau í báða enda,
ef svo mætti segja.
Af hálfu stéttarfélagsins er það aðalatriðið að tryggja lágmarks-
kaup. En vinnuveitandinn getur átt hagsmuni undir því, að launa-
86