Tímarit lögfræðinga - 01.10.1974, Blaðsíða 13

kemur til sögunnar með lögum sem sett eru árið 1925. Vinnuveitenda-
samband Islands er stofnað 1934, og loks kemur svo vinnulöggjöfin
árið 1938 með lögum nr. 80/1938 um stéttarfélög og vinnudeilur.
Kjaiasamningai'. Hugtak.
Lög nr. 80/1938 um stéttarfélög og vinnudeilur geyma eigi neina
skýringu á þeim hugtökum, sem lögin nota, svo sem vinnusamningur,
stéttarfélag eða vinnustöðvun. En í áliti nefndar þeirrar, sem samdi
frv. að lögunum, segir, að með orðinu vinnusamningur, sé átt við það,
sem á ensku nefnist collective agreement eða á sænsku kollektivavtal.
Nú hafði hugtakið vinnusamningur fyrir gildistöku 1. 80/1938 feng-
ið fasta og ákveðna merkingu. (Sjá m. a. Jón Kristjánsson: íslenskur
kröfuréttur. Rvík 1913). Táknaði það sérstaka samninga milli hins
einstaka verkamanns, launþegans og vinnuveitanda hans. Var því
miður heppilegt að taka þetta heiti upp sem nafn á samningum um
kaup og kjör milli stéttarfélaga og vinnuveitenda, auk þess sem þeir
samningar eru ekki um vinnu, heldur um kaup og kjör, ef vinnu-
samningur stofnast. Líklegt er, að nefndin, sem samdi frv., hafi ekki
gert sér grein fyrir þessu atriði, og reyndar kemur orðið vinnusamn-
ingur aðeins þrisvar sinnum fyrir í lögunum. Þar er annars talað um
samninga milli stéttarfélaga og vinnuveitenda, samning um kaup og
kjör (6. gr.) eða kaupgjaldssamning, sbr. ath. við 6. gr. frv.. Félags-
dómur tók hinsvegar þegar á árinu 1940 upp orðið kjarasamningur,
Fd. I. 43., í stað vinnusamnings, til að tákna samninga um kaup og
kjör milli stéttarfélaga og vinnuveitenda, eða þá samninga sem á norð-
urlöndum eru nefndir tarifavtale, kollektivoverenskomst eða kollektiv-
avtal. Síðar fékk þetta hugtak svo lögfestingu með lögum nr. 55/1962,
nú lög nr. 46/1973, um kjarasamninga opinberra starfsmanna, sjá og
lög um starfskjör launþega o. fl. nr. 9/1974.
Form kjarasamninga.
í sumum löndum eru ákvæði um það, að kjarasamningur skuli vera
skriflegur. Svo er það t. d. í Noregi og Svíþjóð. 1 Danmörku er hins-
vegar ekki krafist skriflegs forms. Hér á landi gildir sú regla, að kjara-
samningar skuli vera skriflegir, sbr. 6. gr. laga nr. 80/1938 og 7. gr.
laga nr. 46/1973. Ástæðan til þess, að skriflegs forms er krafist, er sú,
að mikilsvert er, að ekki leiki á tveimur tungum um það, hvort kjara-
samningur hafi stofnast, og að sem ljósast sé, hvert efni hans er.
Auðvitað getur stofnast samningur um kaup og kjör milli stéttar-
75