Tímarit lögfræðinga - 01.12.1977, Page 7

Norrænir lögfræðingar (að Islendingum undanskildum) hafa ritað
mikið um framtíð skaðabótaréttar, einkum eftir síðari heimsstyrj öld-
ina. Árið 1946 var af hálfu Danmerkur, Noregs og Svíþjóðar ákveðið
að halda áfram samvinnu um undirbúning löggjafar, en hún hafði að
sjálfsögðu legið niðri á heimsstyrjaldarárunum. Meðal annars var fast-
ráðið að endurskoða réttarréglur um skaðabætur utan samninga. Full-
trúar ríkjanna þriggja voru sammála um, að æskilegt væri að sérfræð-
ingar könnuðu í sameiningu, hvort fært væri að koma á samræmdum
reglum um skaðabætur á Norðurlöndum. Finnlandi og Islandi var gef-
inn kostur á að taka þátt í frumkönnun á þessu málefni, en það boð
var hvorki þegið af Finnum né Islendingum. Á árinu 1951 hófu Finnar
þó þátttöku í norrænu samstarfi um löggjöf á sviði skaðabótaxéttar.
Árið 1950 voru lagðar fram álitsgerðir þriggja lögfræðinga. Greindu
þær frá gildandi skaðabótareglum í Danmörku, Noregi og Svíþjóð og
fólu jafnframt í sér tillögur um, hvernig haga skyldi samstarfi um
lögfestingu skaðabótareglna á Norðurlöndum. Höfundar álitsgerðanna
voru Henry Ussing frá Danmörku, Erling Wikborg frá Noregi og
Svíinn Ivar Strahl.
Lögfræðingarnir þrír lögðu til, að löggjafarstarfið yrði hafið með
því að semja lagareglur um skaðabætur á tveim sérstökum sviðum.
Annars vegar um fébótaábyrgð ríkis og sveitai’félaga og hins vegar
um skaðabætur fyrir tjón af völdum notkunar ökutækja og vátrygg-
ingarskyldu vegna slíkra tjóna. Að því loknu skyldi unnið að samningu
almennra laga um skaðabætur utan samninga. Á árunum 1957—1959
skiluðu nefndir frá Danmörku, Finnlandi, Noregi og Svíþjóð hver í
sínu lagi áliti um tvö fyrrgreind efni og einnig um breytingar á reglum
Arnljótur Björnsson prófessor fjallar í grein
þessari um lög þau um skaðabætur, sem sett
voru í Noregi, Svíþjóð og Finnlandi 1969, 1972
og 1974. Meðal nýmæla í lögunum eru ákvæði
um heimild til að lækka bætur við ýmsar að-
stæður og um milda bótaábyrgð, ákvæði um
ábyrgð opinberra aðila, um áhrif eigin sakar og
um skaðaverk barna. Arnljótur lýsir skoðunum
sínum á gildi þess, að sett séu almenn bótalög,
og telur, að nýju norrænu lögin sýni, að erfitt
sé að setja slík lög með þeim hætti, að þau hafi
verulegt gildi.
169