Tímarit lögfræðinga - 01.12.1977, Síða 9

frumvörpum á árunum 1963—5. Samræmi náðist í aðalatriðum, en
þróun mála eftir að tillögurnar komu fram var ekki sú sama í öllum
ríkjunum. Norðmenn riðu á vaðið og settu skaðabótalög árið 1969,
næstir urðu Svíar með skaðabótalögin 1972 og Finnar ráku lestina
1974. Þessi þrenn lög byggðust í meginatriðum á áðurnefndum tillög-
um sérfræðinganefnda í hverju landi fyrir sig.
Áður en skaðabótalögin tóku gildi var farið að hyggja að næsta
þætti almennrar lagasetningar. Þegar 1966 voru skipaðar nefndir í Dan-
mörku, Finnlandi, Noregi og Svíþjóð til að kanna og eftir atvikum að
leggja fram frumvörp að nýjum lagareglum um skaðabætur fyrir var-
anlega örorku og bætur fyrir missi framfæranda. Var þeim falið að
hafa samstarf og var tilgangurinn eins og áður sá að samræma nor-
rænar lagareglur. Síðar var nefndunum fengið aukið verkefni, m.a. að
kanna leiðir til lögfestingar á reglum um mildun á bótaskyldu tjónvalds,
en ekki var viðbótarverksvið nefndanna nákvæmléga hið sama í öllum
ríkjunum. Álit nefndanna birtust á árunum 1971—3. Þar voru mismun-
andi ítarlegar reglur um skaðabætur fyrir líkamstjón (þ. á m. tjón
vegna dauðaslysa) og um heimild til lækkunar skaðabóta vegna ástæðna
tjónvalds og tjónþola og annarra atvika. Ekki tókst að leggja fram
samhljóða tillögur. Ef tillögur nefndanna hefðu náð fram að ganga,
hefði þó veruléga þokast í átt að norrænni réttareiningu á þessu sviði.
Norðmenn breyttu skaðabótalögum sínum frá 1969 í samræmi við til-
lögur norsku nefndarinnar, og tóku breytingarnar gildi 1. janúar 1974.
Svíar hrundu einnig í framkvæmd lagabreytingu eftir tillögum sinnar
nefndar, og öðlaðist sú breyting gildi 1. janúar 1976. Hinar nýju sænsku
reglur um bætur fyrir líkamstjón svara í aðalatriðum til norsku laga-
ákvæðanna. Þegar þetta er ritað, hafa ekki verið lögfestar á Norður-
löndum aðrar almennar skaðabótareglur, sem eiga rætur sínar að rekja
til norrænnar samvinnu.
2. ALMENNT UM SKAÐABÓTALÖGIN
Hér á eftir verður gerð grein fyrir aðalefni norsku og sænsku
skaðabótalaganna eins og þau eru nú, að öðru leyti en því að reglum
láganna um ákvörðun bóta fyrir líkamstjón verður sleppt. Viðfangs-
efnið vei’ður því eingöngu skaðabótagrundvöllurinn skv. þessum lög-
um. Um finnsku skaðabótalögin frá 1974 verður ekki fjallað sérstak-
lega hér, en þau eru mjög lík sænsku lögunum frá 1972 (sjá Hans
Saxén, Finlands skadestándslag jámförd með Sveriges, SvJT 1977, bls.
148—153).
171