Tímarit lögfræðinga - 01.03.1979, Blaðsíða 15

en vil fara fram á það við fráfarandi ráðuneyti, að það gegni stjórn-
arstörfum á sama hátt og hingað til þar til ný stjórn er mynduð.“
Lýsti forsætisráðherra því yfir, að stjórnin myndi starfa áfram, þar
til ný stjórn yrði mynduð. Bókunin er ekki jafn formleg 1950, heldur
segir aðeins, að forseti hafi beðið stjórnina að gégna störfum áfram
og í fjarveru forsætisráðherra hafi utanríkisráðherra kveðið stjórn-
ina mundu gegna störfum áfram. Áður er getið um formið 1956, en það
var í fyrsta sinn, sem Ásgeir Ásgeirsson forseti veitti starfsstj órn um-
boð. 1958 er bókað, að forseti hafi falið ráðuneytinu að starfa áfram, uns
annað ráðuneyti yrði myndað. Ekki er bókað, að forsætisráðherra hafi
fallist á beiðni forseta. Samskonar bókun er við lausnarbeiðnina 1971,
en það var í fyrsta sinn, sem Kristján Eldjárn forseti veitti ríkisstjórn
lausn. Bókanir eru þær sömu 1974 og 1978, en jafnframt er fært til
bókar, að forsætisráðherra fallist á tillögu forseta. Þótt Sveinn Björns-
son forseti hafi verið formlegri en arftakar hans, er hann beindi til-
mælum til ráðuneytis um að starfa áfram, og legði áherslu á, að það
væri á „sama hátt“ og áður, verður ekki talið, að umboð starfsstjórna
hafi af hálfu forseta verið þrengt, síðan hætt var að bóka það með
þessum hætti í gjörðabók ríkisráðsins.
Á árunum 1971, 1974 og 1978 hefur tíðkast að bóka í upphafi síðasta
ríkisráðsfundar starfsstjórnar, að forsætisráðherra hafi lýst því yfir,
að stjórnarathafnir hafi verið afgreiddar eins og forseti óskaði á þeim
ríkisráðsfundi, þegar hann veitti ráðuneytinu lausn.
Sitji Alþingi, þegar ríkisstjórn segir af sér, er venja, að forsætis-
ráðherra skýri frá lausninni á þingi, lýsi tilmælum forseta um, að rík-
isstjórnin sitji áfram, og að ráðherrar hafi orðið við þeim. Þó kom það
ekki fram í yfirlýsingu Ólafs Thors 10. október 1946. Engar umræður
hafa orðið á þingi um þessar tilkynningar fráfarandi forsætisráðherra.
Ekki er birt tilkynning í Stjórnartíðindum um lausn ráðuneyta. 1 Lög-
birtingarblaði í dálknum um embætti, sýslanir o.fl. hefur verið skýrt frá
lausn ráðuneyta, og að forseti hafi falið þeim að starfa áfram, 1944,
1949, 1950, 1956 og 1958, og síðan hefur tilkynningin verið tekin upp
í yfirlit það, sem birt er í lok B-deildar Stjórnartíðinda um embætti,
sýslanir o.fl.
Stjórnartíð starfsstjórnarinnar lýkur síðan án formlegrar tilkynn-
ingar, þegar skýrt er frá skipun og skipting starfa í hinu nýja ráðu-
neyti. Athyglisvert er, að 21. október 1944, 4. febrúar 1947 og 6. des-
ember 1949 voru forsetaúrskurðir um skipun og skipting starfa ráð-
herra o.fl. birtir í A-deild Stjómartíðinda, þ.e. úrskurðurinn undirrit-
aður af forseta og forsætisráðherra. Síðan, eða frá 14. mars 1950, hefur
9