Ægir - 01.02.1995, Blaðsíða 5

Hvenœr sendir þú fyrsta fiskinn með
flugi úr landi?
„Ég og félagi minn hófum aö bolla-
leggja þetta árið 1977 en reksturinn á
þessu fyrirtæki, sem ég á reyndar einn
núna, hófst árið 1978. Á þessum árum
voru menn að fálma sig áfram við aö
selja ferskan fisk úr landi með þessum
hætti en gekk illa. Gæðamálin voru í
ólestri og oft fór vond vara á markað-
inn. Það sem fyrst og fremst vantaði
var þekking á hráefninu og hvernig
ætti að lengja líftíma þess.
Við byrjuðum á því að selja á Bill-
ingsgate fiskmarkaðinn í London sem
er heildsalamarkaður þar sem smásal-
arnir síðan kaupa. Fyrst seldum við
skötu en síðan fórum við að selja heila
ýsu og flakaða, karfa og margar fleiri
tegundir. Á þessum árum fórum við að
verka sjálfir fisk til útflutnings og fór-
um einnig í samstarf við aðra verkend-
ur sem unnu fyrir okkur fisk. Við tók-
um mjög harkalega á gæðavandamál-
um sem voru viðloðandi í greininni og
höfum alltaf lagt mikla áherslu á gæð-
in. Við komum inn með mikilvæga
þekkingu, ég útskrifaður úr Fisk-
vinnsluskólanum og félagi minn Eirík-
ur Hjartarson, sem nú rekur fyrirtækið
Stefni, úr Samvinnuskólanum."
Frjáls útgerð átti erfitt
„Á þeim árum sem við vorum að
byrja var enginn fiskmarkaður. Við
vorum mest í ýsunni og fengum hana
hjá línubátum og saltfiskverkendum
sem ekki unnu hana sjálfir. Síðan þró-
aðist þetta út í það að við fórum að
gera út sjálfir. Þá leigðum við báta sem
ekki treystu sér til að gera út á haustin
og veturna á hinu opinbera verði og
sóttum í ýsuna og seldum meðaflann
öðrum verkendum. Við gerðum yfir-
leitt út frá byrjun september til febrú-
ar. Það var auðvelt að fá báta í útgerð.
Þá voru í rauninni tvenn verð í gangi.
Annars vegar var landssambandsverð
sem var hið opinbera en hinsvegar var
svokallaö „fisksalaverð" á ýsunni og
það var það sem við notuðum. Þaö var
landlægur vandi að frjálsar útgeröir
áttu erfitt með að fá uppgert frá
vinnslunni. Það þótti gott að fá upp-
gjör frá einni vertíð um það leyti sem
sú næsta var að hefjast. Þetta átti sinn
þátt í því að frjáls útgerð, án fisk-
vinnslu, átti mjög erfitt uppdráttar.
Það má reyndar segja að það gildi
enn."
Þáttaskil með stofnun
Fiskmarkaðarins
Logi var einn af hvatamönnum að
stopuin Fiskmarkaðs Suðumesja. Hann
sat í undirbúningsnefnd og er í dag
stjórnarformaður Fiskmarkaðsins sem
er hinn stœrsti á landinu. Hefur til-
koma fiskmarkaða ásamt frjálsu verði
ekki breytt tilvist frjálsra útgerða og fyr-
irtœkja eins og þess sem Logi rekur?
„Það kom í ljós í könnun sem var
gerð áður en markaðurinn var settur á
laggirnar að árin 1984-1986 gengu um
25 þúsund tonn kaupum og sölum á
Suðurnesjum. Þá kom í ljós að einung-
is 8% kvótans voru ekki tengd fisk-
vinnslu sem þýddi að fiskvinnslan á
Suðurnesjum átti 92% kvótans á svæð-
inu.
Nú er enn verið að selja um 25 þús-
und tonn á Fiskmarkaði Suðurnesja þó
aflinn hafi dregist saman og kvóti
minnkað á svæðinu. Það eru ekki að-
eins frjálsar útgerðir sem hafa notiö
góðs af markaðnum heldur hefur hann
einnig verið mjög hagnýtur vinnslum
sem sérhæfa sig."
Úr vinnslusalnum íTrosi.
Allur fiskur fari á markað
Nú er mikið rcett um fiskmarkaði og
liverjir selja fisk á markaði og hverjir
ekki. Sjómenn ráðnir hjá útgerðum sem
semja um fast verð við vinnsluna vilja
miða fiskverð við markaðsverð og setja
fram sem kröfu í samningaviðrœðum
að allur fiskur fari á markað. Er ekki
stjómarformaður fskmarkaðar ákaflega
hlynntur þessu?
„Mín skoðun er sú að allur fiskur
eigi að fara á markað skilyrðislaust. All-
ur fiskur sem veiddur er á Islandsmið-
um, hvort sem hann er frystur um
borð eöa landað ferskum, á að fara á
markað. Þessi skoðun eru ekki vinsæl
hjá þeim sem ráða í þessari atvinnu-
grein. Öll kerfi eru íhaldssöm í eöli
sínu og enginn vill gefa eftir sín völd
þó það sé hagkvæmt. Meðan við ekki
setjum auðlindina á markað svo allir
hafi jafnan aðgang að henni, þýðir
ekki að vera að mennta fólk til starfa í
þessari grein. Það verður engin nýsköp-
un og nýliðun í atvinnugrein sem
hindrar aðgang að hráefninu. Áttatíu
prósent af þjóöarframleiðslu koma úr
sjónum. Það þarf léttgeggjaðan mann
til þess að hefja starfsemi í útgerð eða
fiskvinnslu í dag þar sem enginn kemst
að nema fyrir ætterni. Þess vegna fáum
við ekki hæfasta fólkið inn í greinina.
Ef allur fiskur fer á markað þá kem-
ur hæfnin til þess að markaðsetja í
ljós. Það er ekkert víst að það sé rétta
aðferðin að frysta fiskinn og selja
gegnum Coldwater eða ÍS. Það er ekki
sjálfgefið. Það er ekkert víst að ÚA og
Grandi, stærstu kvótaeigendur lands-
ins, séu hæfastir til þess að fá fyrir fisk-
inn það þjóðarbúsverð sem við erum
alltaf að leita að. Þessi stóru fyrirtæki
taka eðlilega mið af þeim kvóta sem
þau eiga og því svigrúmi sem þau hafa
innan kerfisins en hagsmunir fyrir-
tækjanna fara ekki alltaf saman viö
hagsmuni þjóðarbúsins."
Fáránlegt kerfi
Logi er svarinn andstœðingur kvóta-
kerfisins og telur að beita œtti öðrum
leiðum til þess að stýra sókn í stofhinn.
En hver er lians reynsla beinlínis af
kvótakerfmu?
ÆGIR FEBRÚAR 1995 5