Tímarit lögfræðinga - 01.06.1999, Page 68

aðildarríkjum dæmi viðkomandi ríki til að greiða skaðabætur umfram fjártjónið
sem einstaklingur mátti þola vegna vanefndar ef slíka heimild er að finna í
landsrétti viðkomandi lands.63
Þá má gera ráð fyrir því að heimilt sé að lækka bætur vegna eigin sakar þess
sem orðið hefur fyrir tjóni.64 Evrópudómstóllinn hefur miðað við að einstakl-
ingum beri að takmarka tjón sitt og að þeir eigi ekki samkvæmt EB-rétti kröfu
á því að fá greiddar bætur fyrir tjón sem með sanngimi mátti ætlast til að þeir
kæmu í veg fyrir. Er það í samræmi við gildandi meginreglur í landsrétti að-
ildarríkjanna.65
6. FULLNUSTA BÓTAKRAFNA
í ráðgefandi áliti EFTA-dómstólsins í máli Erlu Maríu Sveinbjörnsdóttur var
ekki sérstaklega fjallað um það eftir hvaða reglum fullnusta bótakrafna eigi að
fara fram. Af /'rancov/c/i-málinu má hins vegar draga þá ályktun að sé ekki við
samhæfðar EB-reglur um réttarfar og réttarúrræði að styðjast gildi sú megin-
regla að einstaklingar fái réttindum sínum framfylgt eftir réttarfarsreglum
landsréttar, sbr. það sem fram kom í kafla 5 hér að framan. Þessi meginregla er
þó háð tveimur mikilvægum skilyrðum. í fyrsta lagi mega réttarfarsúrræðin eigi
vera síðri en úrræði vegna réttinda sem byggð eru á lagareglum landsréttar og í
öðru lagi er gerð krafa um að ekki sé óhóflega erfitt að leita þessara úrræða.
Ekki virðist ástæða til að ætla annað en að hið sama eigi við um réttarstöðuna
að EES-rétti enda verða reglur um fullnustu bótakrafna ekki fundnar í megin-
máli EES-samningsins og sjaldan eru ákvæði þess eðlis að finna í afleiddum
réttargerðum.66 Þannig má líklegt telja að fara beri eftir ákvæðum landsréttar
þegar ákveðið er hvaða dómstóll sé bær til að fjalla um mál, hvaða málsmeð-
ferðarreglur beri að virða og hvaða réttarúrræði séu tæk til fullnustu kröfum.
Jafnframt er ástæða til að ætla að einhverjar lágmarkskröfur yrðu gerðar til
réttarúrræða í þessu sambandi. Annars væri einstökum aðildarríkjum hægur
leikur gera meginreglu EES-samningsins um skaðabótaskyldu gagnvart ein-
staklingum lítils virði í raun.
Niðurstaðan er því sú að aðildarríki getur ekki skert rétt einstaklinga til
skaðabóta um of með réttarfarsreglum sem takmarka aðgang að dómstólum,
kveða á um óhæfilega strangar málsmeðferðarreglur eða veita ekki viðunandi
úrræði til fullnustu á bótakröfum eða annars konar tryggingar. Aðildarríkjum
ber þvert á móti að sjá til þess að raunhæfar leiðir séu tækar til að tryggja vemd
63 Brasserie og Factortame, 89. mgr.
64 Sjá Brasserie og Factortame, 84. og 85. mgr.
65 Sjá sameinuð mál C-104/89 og C-37/90 Mulder o.fl. gegn ráðinu og framkvæmdastjórninni
[1992] ECR 1-3126, 33. mgr. og ennfremur mál 145/83 Adams gegn framkvœmdastjórninni [1985]
ECR 3539, 53. - 55. mgr.
66 Hér má þó sem dæmi nefna tilskipun ráðsins frá 21. desember 1989 um samræmingu laga og
stjómsýslufyrirmæla aðildarríkjanna á reglum um meðferð kæru vegna útboðs og gerðar opinberra
vörukaupa- og verksamninga (89/665/EBE). Sjá 1. mgr. 65. gr. EES-samningsins, sbr. XVI. við-
auka.
134