Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1955, Síða 17

15
Einn hinn bezti skólamaður síns tíma, Páll lögmaður Vídalín,
gaf nemendum sínum þetta heilræði: „Viljirðu hygginn verða,
þá lestu sögur“. Ég skal engum getum að því leiða, hvað sá
gamli Skálholtsrektor hefði ráðlagt ykkur að lesa ykkur til
sálubótar, ef hann hefði staðið í mínum sporum hér í dag.
Áreiðanlega hefði hann ekki gleymt Islendingasögum, en að
líkindum myndi hann þó ekki hafa látið nægja að nefna þær
einar. Ég ætla, að orð þessa hálærða fommenntamanns eigi
nokkurt erindi til okkar enn í dag, ef það er satt, sem skæðar
tungur hafa sagt um skólafólk síðustu ára, að það hafi yfir-
leitt lítil sem engin kynni haft af íslenzkum fornbókmennt-
um.
Mér hefir orðið tíðrætt um sérnám og er það að vonum.
Nútímaþjóðfélag þarfnast sérfræðinga, sérmenntunar í mörg-
um greinum. En ég er þess fullviss, að það þarfnast í rauninni
að sama skapi fjölbreyttrar kunnáttu á sviði almennra mennta.
Auk heldur sjálfir sérfræðingamir munu hafa gott af því að
kunna nokkuð fyrir sér víðar en í sérgrein sinni, þótt svo megi
virðast, að þeir sumir a. m. k. telji annað sjálfir, svo sem t. d.
verkfræðingamir, sem þykir auk heldur í of mikið ráðizt að
taka próf í forspjallsvísindum. Því er mín ósk ykkur til handa,
að ykkur megi auðnast að nota vel þann tíma, sem þið hafið
afgangs frá daglegum námsstörfum og nauðsynlegum skemmt-
unum til þess að auka þekkingu ykkar í sem flestum greinum
utan þess námsefnis, sem þið hafið sérstaklega valið ykkur og
leggið mesta stund á, heyja kunnáttu í fomum og nýjum bók-
menntum, listum og fræðum, en umfram allt í þjóðlegum is-
lenzkum fræðum að fornu og nýju. Þar verður sérhver íslenzk-
ur menntamaður að standa föstum fótum.
Ég nefni háar kröfur nútímaþjóðfélags til þegna sinna um
hæfni og menntun. 1 okkar litla þjóðfélagi eru þessar kröfur
sérstaklega knýjandi. Það leiðir af sjálfu sér, að í þegnfélagi
150 þús. manna varðar sérstaklega miklu, að hver einstaklingur
reynist fullkomlega gagnsmaður. 1 rauninni þyrfti hann að
vera ígildi margra manna. Við Islendingar höfum færzt það