Árbók Háskóla Íslands - 31.12.2009, Side 278

Listasafni ístands 25. september. Háskólasetrið er hluti af W23-hópnum og tók
þátt í Vísindavöku hans í Ólafsvík 14. nóvember.
Rannsókna- og fræðasetur Háskóla
íslands á Austurlandi, Egilsstöðum
Rannsókna- og fræðasetur Háskóla íslands á Austurlandi var stofnað árið 2008
en starfsemi þess var stopul þar til síðla árs 2009. Meginviðfangsefni setursins er
samfélagsþróun í alþjóðlegu og staðbundnu samhengi. Forstöðumaður setursins
er Valdimar Briem sálfræðingur og hóf hann störf seint á árinu 2009.
Setrið ertit húsa íVonarlandi á Egitsstöðum þarsem einnig eru Þekkingarnet
Austurlands. Náttúrustofa Austurlands og fleiri stofnanir. Setrið hefur náið
samstarf við ýmsar fræðastofnanir innan og utan svæðisins. Það er fyrsta
fræðasetur Háskóta ístands á tandsbyggðinni á sviði félagsvísinda. f stjórn sitja
fulltrúarskipaðiraf Háskóla (slands, þau Irma Erlingsdóttir, Magnfríður
Júlíusdóttir og Rögnvaldur Ólafsson (formaður), auk þeirra Bjarnar Hafþórs
Guðmundssonar. sem tilnefndur var af Sambandi sveitarfétaga á Austurlandi,
Höllu Eiríksdóttur. sem titnefnd var af sveitarstjórn Ftjótsdatshéraðs, og Sigrúnu
Harðardóttur, sem tilnefnd var af Þekkingarneti Austurlands.
Meginhlutverk setursins er rannsóknir á þróun samfélags og menningar á
Austurlandi í staðbundnu og alþjóðlegu samhengi, fyrst og fremst byggða- og
atvinnuþróun, en einnig rannsóknirá afleiðingum samfélags- og skiputags-
breytinga fyrir íbúa svæðisins. afkomu þeirra og líðan almennt. Lögð er áhersta á
fræðilegar rannsóknir, úttektirog ráðgjöf varðandi forsendur sjálfbærrar atvinnu-
og byggðaþróunar. auk aðgerða tit að styrkja þekkingarsamfélagið og uppbygg-
ingu þess. í samræmi við þessi markmið starfar setrið í náinni samvinnu við
ýmsar stofnanir. s.s. sveitarstjórn Ftjótsdalshéraðs og Þekkingarnet, Náttúrustofu
og Vaxtarsamning Austurtands.
Rannsóknarverkefni, sem nú er unnið að eða eru í undirbúningi:
1. Þróun byggðar, atvinnu og menningar á Austurlandi. Fyrir liggja drög að
greiningu á áhrifum breyttra atvinnuhátta og -möguleika síðustu áratuga á þróun
íbúafjölda svæðisins. Stefna þessarar þróunar gefur fjölmargar vísbendingar um
þá möguleika, sem hafa verið og eru fyrir hendi, og þá ýmsu þætti, sem ákvarða
hagvöxt svæðisins. Hér er m.a. litið til þess hvernig íbúafjöldinn tengist
hagrænum öflum í þjóðfélaginu almennt.
2. Mannlíf á Austurlandi á tímum stóriðju og kreppu. í þessu verkefni verða
rannsakaðar og raktar breytingar á högum vinnandi fólks á svæðinu á síðustu
árum og skoðað hvernig breytt atvinnutækifæri og afkoma íbúanna hafa í för með
sér breytingar á líðan og lífsviðhorfum þeirra.
3. Framtíðarsýn ungmenna á Austurlandi. Líklegt má telja að viðhorf ungmenna
svæðisins ákvarði hvað þau taka sér fyrir hendur og hvar þau setjast að í
framtíðinni, val þeirra mun móta þróun byggðar og menningar svæðisins til
framtíðar. Verkefnið verður byggt á skoðanakönnunum og viðtölum við ungmenni
á efri skólastigum. Verða tengingar milli þessara þátta greindar og þeir
möguleikar athugaðir sem líklegast þykir að nota mætti í þágu sjátfbærrar
þróunar.
Rannsókna- og fræðasetur Háskóla
íslands á Norðausturlandi, Húsavík
Setrið var stofnað 2007. Áherslusvið þess eru rannsóknir á sjávarspendýrum,
einkum hvölum. Náið samstarf er við Hvalasafnið á Húsavík. Forstöðumaður
setursins er Marianne H. Rasmussen og auk hennar starfar þar doktorsneminn
Edda Elísabet Magnúsdóttir.
í stjórn setursins sitja Rögnvaldur Ólafsson formaður, Páll Hersteinsson, Árni
Einarsson. Þorkell Lindberg Þórarinsson, Huld Aðalbjarnardóttir og Gunnlaugur
Karl Hreinsson.
Rannsóknastarfsemi
Marianne H. Rasmussen tók þátt í rannsókn á Grænlandi í maí. í samstarfi við
276