Dýraverndarinn - 01.12.1972, Blaðsíða 12

Erlingur Þorsteinsson:
Sólskrikjusjóður
Móðir mín, Guðrún Jónsdóttir Erlings, sendi Dýra-
verndunarfélagi Islands dálitla peningagjöf á sjötugs-
afmæli sínu árið 1948. Hún mæltist til þess við félag-
ið að með þessu fé yrði stofnaður sjóður og nefndur
Sólskríkjusjóður. Skyldi félagið varðveita hann í sín-
um vörzlum í minningu eiginmanns hennar, Þorsteins
Erlingssonar skálds, sem var, eins og kunnugt er, mik-
ill dýravinur, einkum og sér í lagi unnandi og aðdá-
andi fuglanna, eins og sjá má í mörgum kvæða hans.
Eg minnist þess að móðir mín gaf fuglunum lengi
vel haframjöl, hrísgrjón og brauðmylsnur, en á seinni
árum þegar hún fór að kaupa fuglafóður í stærri stíl
varð fínkurlaður mais fyrir valinu. Það er sjálfsagt
gott fóður, en mikið af því er svo fíngerður salli að
hann nýtist ekki og innanum svo stór korn að smá-
fuglar ráða ekki við þau. Um tíma fluttist hingað milo-
korn, sem fuglarnir virtust sólgnir í. Kornin eru á
stærð við lítil sagogrjón. Það er ekki lengur til hér
og erfitt eða ómögulegt að fá það nema ósekkjað og
í stórum stíl. Við erum þó að kanna möguleika á að
fá flutt hæfilegt magn. Auk þess er verið að gera til-
raunir hér með að framleiða kurlaðan mais með
heppilega kornastærð og sallalausan.
Til þess að fuglarnir svelti ekki á meðan á þessum
tilraunum stendur höfum við látið pakka nokkru af
heilu hveiti og völsuðu byggi blönduðu saman. Það
er fullgróft fóður, en borðast samt, þó það gangi hægar
en þegar smágerðara korn er á borð borið.
Tilgangur Sólskríkjusjóðsins er eins og ég gat um
að kaupa korn og dreifa því ókeypis til þeirra, sem
vilja gefa smáfuglunum, þegar þröngt er í búi hjá
þeim. Sum fegurstu ljóð Þorsteins eru um fuglana
eins og t.d. „Sólskríkjan", sem flestir Islendingar læra
í bernsku.
I kvæðinu „Vetur" lýsir hann lífsbaráttu smáfugl-
anna í vetrarhörkum og hvetur fólk til að gefa þeim
á fönnina.
Á æskuheimili mínu í Þingholtsstræti 33, var snjó-
tittlingunum jafnan gefið, er jarðbönn voru á vetrum.
Frá því ég fyrst man eftir mér vandist ég því sem
sjálfsögðum hlut að fuglunum skyldi gefið.
Eg man lítið eftir föður mínum, því að hann dó, er
ég var aðeins þriggja ára gamall, en móðir mín sagði
mér að hann hafi lagt mikla áherzlu á að alltaf væti
eitthvað handa fuglunum að borða á túnblettinum
bak við húsið, enda brást það sjaldan. Þorsteinn var
einnig mikill kattavinur og var víst löngum köttur á
heimilinu. En eins og margir kannast við er nokkrum
vandkvæðum bundið að hæna að sér fugla þegar fólk
hefur hjá sér kött og fékk faðir minn líka að kenna
á því. Sagði mamma mér sögu af því að hann hefði
stundum átt í brösum við kisu og þurft að eltast við
hana, þegar hún slapp út á meðan fuglarnir voru að
borða. Hefði hann þá oft talað við kisu og brýnt fyrir
henni að hún ætti að halda sér frá fuglunum og lofa
þeim að borða í friði. Einhverju sinni á hann að hafa
sagt, að nú væri hún kisa sín orðin svo menntuð, að
hún snerti ekki við fuglunum. Eftir lát föður míns
hafði mamma kött á heimilinu í allmörg ár og gekk
það slysalaust lengi vel. En köttur kemur í kattar stað
og eitt sinn fengum við nýjan kött, sem ekki tókst
að „mennta" svo vel sem skyldi, því hann slapp út
frá okkur oftar en einu sinni og réðst á fuglana. Mig
minnir að hann hafi drepið tvo eða þrjá fugla. Þetta
varð til þess að við losuðum okkur við kisu og upp
frá því var ekki köttur á heimilinu.
Við söknuðum þess að hafa engan kött, en okkur
var svo sárt um fuglana, að við vildum heldur vera
án hans.
Eins og ég gat um, stofnaði móðir mín Sólskríkju-
sjóðinn, þegar hún varð sjötug og var tilgangurinn sá,
að sjóðurinn keypti fuglakorn eftir því sem efni leyfðu
og útbýtti til þeirra, sem vildu hafa fyrir því að gefa
fuglunum, þegar á þyrfti að halda. Á meðan móðir
mín lifði reyndi hún eftir megni að afla sjóðnum tekna
með útgáfu jólakorta og minningarspjalda prýddum
myndum, sem nokkrir af mætustu listamönnum okk-
ar höfðu gert í þessu augnamiði. Á jólakortin voru
auk þess prentaðar vísur úr ljóðum Þorsteins um fugl-
ana. Eftir lát móður minnar 1960, hefi ég leitast við
að halda þessu áfram og hefi notið ómetanlegrar hjálp-
ar formanns Dýraverndunarfélags Reykjavíkur, Mar-
teins Skaftfells, í því starfi. Hann hefur unnið mikið
og vel að útgáfu og sölu jólakortanna, sömuleiðis að
útvegun og dreifingu fuglafóðurs. Við höfum látið
100
DÝRAVERNDARINN