Dýraverndarinn - 01.12.1972, Síða 20

til hins litla og visnaða grass undir klakanum,
eða þegar ekkert þang er að finna í f jörunni (en það er
aðalnæring þeirra að vertinum). Maður sér þá þessi
vesalings smávöxnu, hungruðu dýr reika döpur um
götur bæjarins, svalandi hungri sínu á fiskbeinum og
öðrum slíkum úrgangi, sem kastað er úr húsunum.
Þeir hópast utan um brunndælurnar án þess þó að
fá svalandi vatnsdropa, nema þegar einhver vorkennir
þeim einstaka sinnum og gefur vatnsberunum ómaks-
laun fyrir að setja vatnsfötu fyrir þá. A sumrin eru þeir
svo leigðir skemmtiferðamönnum og eru þá látnir
strita óspart til þess að vinna eigendum sínum inn eins
mikið af peningum og mögulegt er.
Af hálfu yfirvaldanna er ekkert gert til þess að hafa
hemil á þessum ósóma. Þvert á móti hefur tilraun-
um þeim, sem einstaka menn hafa gert til þess að
vinna gegn þessari illu meðferð dýranna, verið tekið
talsvert illa af yfirvöldunum. Ég ætla að leyfa mér að
nefna nokkur dæmi til lýsingar á ástandinu hérna. —
Fyrir nokkrum árum gerðist það dag einn í kauptíð-
inni, að dr. Hjaltalín landlæknir í Reykjavík kom
heim til mín og sagði frá því, að á götum bæjarins
hefði hann séð hest, sem væri svo illa haldinn af kýli
á hryggnum, að það væri helber skömm að láta alla
þá aðkomumenn, sem þá voru staddir í bænum, sjá
hann, og að það væri þar að auki algerlega óleyfilegt
að nota hann sem burðardýr. Ég leit strax á hestinn
og sá, að hann var með mjög stórt kýli í herðakamb-
inum, og úr því rann bæði blóð og gröftur. Hestinn
átti bóndi einn, sem bjó rétt fyrir utan Reykjavík, en
sýslumaður (lögreglustjóri) þess staðar er búsettur í
Reykjavík. Ég tilkynnti bæjarfógeta nú málið, en hann
vísaði því til sýslumannsins, þar eð hesturinn var
úr umdæmi hans. Sýslumaðurinn lýsti því aftur á móti
yfir, að málið kæmi honum alls ekki við, þar eð hest-
urinn væri um þessar mundir í umdæmi Reykjavíkur.
Og við þetta bætti hann mjög viðeigandi athugasemd.
Hann sagði, að allt búfjárhald á Islandi einkenndist
af illri meðferð og misþyrmingu dýra, og því væri það
ekki ómaksins vert að vera að fást við eitt einstakt
tilfelli af því tagi. Eftir að ég hafði gengið nokkrum
sinnum frá sýslumanni til bæjarfógeta og frá bæjar-
fógeta til sýslumanns án nokkurs árangurs, varð end-
ir málsins sá, rð bóndinn, sem var einkar samvinnu-
fús, lofaði samkvæmt tilmælum mínum að nota hest-
inn ekki ,fyrr en hann væri læknaður af kýlinu. En ég
hef ekki gengið úr skugga um það síðar, hvort hann
stóð við orð sín.
í annað skipti kom einn af íbúum Reykjavíkur
til sama sýslumanns með gamla, vesæla hryssu, sem
hann hafði náð í á götu bæjarins. Hún var illa far-
in af sárum á báðum síðum og hrygg, og hann lagði
áherzlu á það við sýslumanninn, hversu rangt það væri
að leyfa, að skepna svo útleikinn væri notuð til vinnu.
Sagt er, að þessi sómakæri bæjarbúi hafi nú verið
skammaður svo rækilega fyrir að blanda sér í mál hins
opinbera, að hann hafi álitið sig vera knúinn til þess
að fara í meiðyrðamál við sýslumanninn. Þáverandi
stiftamtmaður skipaði nú sýslumanninum að láta mig
líta á hryssuna, en það var ekki komið með hana til
mín fyrr en eftir viku. Þá var hún enn í mjög slæmu
ásigkomulagi, og sárin á báum síðum og herðakambi
voru enn ekki gróin að fullu. Ég lýsti því þess vegna
yfir, að hryssan væri ekki brúkunarhæf, en ég veit ekki,
hvort nokkurt tillit hefur verið tekið til þess úrskurðar,
því að mér var ekki sýnd hryssan framar, og lognaðist
málið þá út af.
Þetta eru aðeins nokkur dæmi af ótal svipuðum.
Daglega sér maður, að hestar, sem eru illa til reika
eftir hnakksæri og af annars konar sárum, eru not-
aðir til reiðar og burðar. En þótt þessi vesalings smá-
vöxnu dýr séu svo vanhirt, er það yfirleitt undravert,
að þau skuli búa yfir slíkum krafti og þoli. Jafnvel fol-
aldsmerar eða öldruð hross, sem farið er að halla und-
an fæti fyrir, eru á ferð dögunum saman í löngum,
ógreiðfærum fjallvegum með fullvaxinn mann eða
200—250 punda byrði á bakinu. Og þau eru svo fót-
viss, að margur fótgangandi maður, laus við hvers kon-
ar byrði, á erfitt með að klöngrast áfram, þar sem þessir
litlu hestar komast leiðar sinnar með fulla byrði án þess
að hnjóta. Væri sýnd dálítið meiri umhyggja við rækt-
un, uppeldi og umhirðu íslenzka hestsins, yrði hann
örugglega alveg frábær í sinni röð.
Útigönguhross.
108
DÝRAVERNDARINN