Dýraverndarinn - 01.12.1972, Qupperneq 40

Gamli maðurinn var hér nærfærinn sem oftar um
það, hvernig Darjan leið, því honum varð þessi tóm-
leiki á heimilinu engu geðfelldari en hinum þegar
fram í sótti, og honum fannst eins og sjálf náttúran
hefði misst eitthvað af gleði sinni og hlýleik, svo að
stundum gat jafnvel komið að honum óelja og leið-
indi við vinnu hans í garðinum, sem alltaf hafði verið
hans yndi og þetta fór síversnandi.
Fjórða vorið eftir að geiturnar hurfu, var Darjan
orðinn sárþreyttur á þessu og fastréð að fá sér ein-
hverja skepnu til reynslu, eina, þó ekki væri meira,
og hafði hann þó lengi verið að streitast móti þeirri
hugsun, að þetta væri af því, að hann vantaði eitthvert
dýr til að hafa hjá sér, en nú gat hann ekki eirt leng-
ur. Hann kom því einu sinni heim með sér um vorið
tvævetran asna ljómandi fallegan. Hann var ljósgrár
og gljáði á hann allan eins og silki og augun svo hrein
og blíð eins og í barni. Allt fólkið þusti utan um hann
til að skoða hann og klappa honum og stóð þar svo
fegið og undrandi eins og enginn hefði séð þar asna
fyrr. Það var eins og stórhátíð væri runnin upp eða
sumardagur hefði komið í vetrarhörkum. Þar var kom-
ið hvert mannsbarn og eins og allir yrðu þá að börn-
um. Hann þorði þó ekki að fara með hann heim á bæ-
inn, en fór með hann, þegar allir voru búnir að skoða
hann vel, suður í hvammana og skildi hann þar eftir
í góðu gengi hjá folaldaösnu nágranna síns og ætlaði
brátt að ná sér í fleiri ef þessi lánaðist. En rólegur var
hann ekki, og síðast um kvöldið fór hann og vitjaði
um asnann, og leið honum þá prýðilega, en þegar hann
vitjaði hans með sól um morguninn, sá hann fyrst til-
sýndar að hann lá þar sem hann var um kvöldið og
sýndist sem hann svæfi, en Darjan löðursvitnaði samt
og titraði nærri af óstyrk og þegar hann kom að hon-
um sá hann að hann var dauður, en lá eins og sofandi
og var volgur ennþá. Darjan húkti þar yfir honum
góða stund og strauk hendinni um höfuð hans og háls
eins og í draumi, strauk svo hendinni um augun á sér
og lyfti honum síðan upp á herðar sér og bar hann
að litlum skúta, sem þar var uppi í gilinu, hagræddi
undir hann laufi og mosa og hlóð svo steinum upp í
skútadyrnar og gekk heim. Hann gat ekki horft á svip
og augu fólksins ef hann kæmi heim með hann dauð-
an; þetta fannst honum skárra og varð honum sorg og
óhugur fóstra hans og fólksins þó nógu sár, en enginn
maður spurði neins, allir sáu á honum hvað að var
orðið, en sjálfur hét hann því að eignast ekki skepnu
næsta daginn.
Enn liðu tvö ár, svo að ekki bar til tíðinda, en þau
ár átti Darjan bágt. I háttum sínum öllum var hann
samur og fyrr og gat jafnvel virzt glaður stundum,
en með sjálfum sér var hann það aldrei. Helzta
skemmtun hans voru þær stundir, þegar hann fékk
léða asna eða úlfalda nágrannanna og var ekki trútt
um að hann bæði um að ljá sér þá stundum, þó hon-
um lægi ekki lífið á, en það var þó mestur tíminn, og
veturnir allir, sem hann sá enga skepnu og þeir tímar
voru öllum þraut, en Darjan píndu þeir inn til mergjar.
Við þetta auðnarlíf eða lífleysi gat hann aldrei vanið
sig. Hann hefði gefið hálfan auð sinn fyrir eitthvað
lifandi, fyrir kött, jafnvel fyrir mús. Hann var oft kom-
inn á fremsta hlunn með að reyna einu sinni enn, en
alltaf kaus hann heldur að gera það ekki; hann gat þó
harkað sig fram úr því, að sjá aldrei dýr, en að sjá það
deyja í höndum sér, það treysti hann sér ekki við.
Ennþá voru tvö ár eftir af frestinum, sem Bahman
hjarðaguð fékk til að gera Darjan ríkan og hann var
ekki nema 24 ára, en Sharever hinn líknsami, sá allt
hvernig leið. Hann sá tár Darjans þegar hann sat yfir
litla asnanum og taldi vökustundir hans; og góðgirni
Sharevers komst við, þegar hann sá hve margar þær
voru orðnar, og sjöunda veturinn, þegar Darjan lá
eina nótt í bóli sínu og hugsanir hans héldu vöku fyrir
honum eins og oftar, þá heyrðist honum allt í einu
eitthvað þruska þar í geymsluklefanum við hliðina á
honum. Hann lá lengi og hlustaði, 03 svo ótrúlegt
sem honum fannst það, þá gat hann þó ekki betut
heyrt en að þar væri mús að naga, þar sem fiskætið
hans var hinum megin við þilið; og Darjan hélt hvað
eftir annað niðri í sér andanum til þess að geta heyrt
þetta sem bezt og þarna lá hann grafkyrr þangað til
naghljóðið hætti undir morguninn og þaut svo á fæt-
ur undir eins og hálfbjart var og læddist hljóðlega inn
í klefann. Mús sá hann enga, en hann gat varla að því
gert að brosa ekki að því, hve feginn hann varð, þegar
hann sá dálítið músarnag á einum fiskinum þar við
þilið. En svo feginn var hann, eins og hann hefði þá
fengið þar fagnaðarboðskap frá Ormúzd sjálfum, og
þangað kom hann á hverjum degi og stundum oft á
dag í klefann og stóð þar oft grafkyrr langa tíma til
þess að reyna að sjá músinni bregða fyrir eða sjá hana
taka fiskmulninginn eða eplabitana, sem hann lagði
þar á gólfið handa henni, en aldrei varð hann svo
heppinn að sjá hana, en með sömu ánægju bitaði hann
fyrir hana á hverjum degi og var jafn þakklátur fyrir
128
DÝRAVERNDARINN