Hugur - 01.01.1989, Side 29

Hugur - 01.01.1989, Side 29
HUGUR INGIMAR INGIMARSSON fjalla um hana væri hins vegar óhjákvæmilegt að eyða miklum tíma í að skýra hugtakanotkun Heideggers sem er um margt óvenjuleg. í stað hefðbundins orðaforða heimspekinnar notar hann orð úr hversdagslegu máli til að skýra hugsun sína. Tilvísanir þeirra flestra eru hins vegar yfirleitt til hefðarinnar. Það væri að æra óstöðugan að hefja slíkt stagl hér þótt vissulega sé það mjög forvitnilegt og skemmtilegt.10 Hugsunin í kveri sem heitir Hvað er heimspeki? og kom út 1956 fjallar Heidegger um mun hugsunar og heimspeki. Þar segir hann til dæmis: „Hvorki Herakleitos né Parmenídes urðu „heimspek- ingar“. Hvers vegna ekki? Vegna þess að þeir vom meiri hugs- uðir en svo.“n Með öðrum orðum: á undan heimspekinni var hugsunin og hún kann að rísa upp aftur að heimspekinni lok- inni. Eða með enn öðru orðalagi: heimspekin er ein af þeim ógnum sem steðja að hugsuninni sem er þá eitthvað allt annað. Það þýðir að skilningur á henni er að einhverju leyti ávallt fyrir hendi. Veruspurningin er því ekki um verundir heldur veruna sjálfa. Eftirfarandi skýrir ef til vill við hvað er átt: Hvað er notagildi? Hvemig skiljum við það? Af hverju leiðir þetta hugtak sem við verðum að byggja á til þess að geta lýst og skilið eitthvað sem hægt er að nota, tæki? Það skxúfar til dæmis enginn með skriífjámi nema ltann átti sig á hvemig á að nota skrúfjárn. Með öðrum orðum: það skrúfar enginn án þess að hann átti sig á notagildi skrúfjárnsins. En þá má spyrja: Á hverju grundvallast notagildi þess? Veruspurningin er þannig óvenjuleg. Það er ekki vegna þess að spurt sé um veruna heldur vegna þess að jafnframt er spurt um skilning á henni - um veruskilning. 10 Þvf er oft haldið fram.að mikilvægasta framlag Heideggers til heimspekisögunnar sé sagnfræðilegt. Hann hafi lagt grundvöll að hugtakasögu sem skýri betur en margt annað hvers vegna samtíma- og nútímaheimspekingum hefur ekki tekist að ná fyllilega tökum á einstökum gátum heimspekinnar. Skýringin er að það sé oft vegna þess að upprunaleg merking vandans hafi gleymst. Þetta skýrist ef þróun og saga hugtaka sé skoðuð, t.d. áhrif þess að þýða þau af einu máli yfir á annað. Heidegger nefnir mörg dæmi slíks í verkum sínum. Dæmi eru sjálfsvera, vera, sannleikur, skynjun o.fl. 11 Martin Heidegger: Was ist das - die Philosophie?, Neske Verlag, Pfullingen 1956. Ensk/þýsk útgáfa: What is Philosophy?, þýð. W.Kluback og J.T.Wilde,Vision Press Ltd.,London 1958, þriðja útg. 1972, bls. 52-53. 27
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112

x

Hugur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.