Hugur - 01.01.1989, Síða 29

Hugur - 01.01.1989, Síða 29
HUGUR INGIMAR INGIMARSSON fjalla um hana væri hins vegar óhjákvæmilegt að eyða miklum tíma í að skýra hugtakanotkun Heideggers sem er um margt óvenjuleg. í stað hefðbundins orðaforða heimspekinnar notar hann orð úr hversdagslegu máli til að skýra hugsun sína. Tilvísanir þeirra flestra eru hins vegar yfirleitt til hefðarinnar. Það væri að æra óstöðugan að hefja slíkt stagl hér þótt vissulega sé það mjög forvitnilegt og skemmtilegt.10 Hugsunin í kveri sem heitir Hvað er heimspeki? og kom út 1956 fjallar Heidegger um mun hugsunar og heimspeki. Þar segir hann til dæmis: „Hvorki Herakleitos né Parmenídes urðu „heimspek- ingar“. Hvers vegna ekki? Vegna þess að þeir vom meiri hugs- uðir en svo.“n Með öðrum orðum: á undan heimspekinni var hugsunin og hún kann að rísa upp aftur að heimspekinni lok- inni. Eða með enn öðru orðalagi: heimspekin er ein af þeim ógnum sem steðja að hugsuninni sem er þá eitthvað allt annað. Það þýðir að skilningur á henni er að einhverju leyti ávallt fyrir hendi. Veruspurningin er því ekki um verundir heldur veruna sjálfa. Eftirfarandi skýrir ef til vill við hvað er átt: Hvað er notagildi? Hvemig skiljum við það? Af hverju leiðir þetta hugtak sem við verðum að byggja á til þess að geta lýst og skilið eitthvað sem hægt er að nota, tæki? Það skxúfar til dæmis enginn með skriífjámi nema ltann átti sig á hvemig á að nota skrúfjárn. Með öðrum orðum: það skrúfar enginn án þess að hann átti sig á notagildi skrúfjárnsins. En þá má spyrja: Á hverju grundvallast notagildi þess? Veruspurningin er þannig óvenjuleg. Það er ekki vegna þess að spurt sé um veruna heldur vegna þess að jafnframt er spurt um skilning á henni - um veruskilning. 10 Þvf er oft haldið fram.að mikilvægasta framlag Heideggers til heimspekisögunnar sé sagnfræðilegt. Hann hafi lagt grundvöll að hugtakasögu sem skýri betur en margt annað hvers vegna samtíma- og nútímaheimspekingum hefur ekki tekist að ná fyllilega tökum á einstökum gátum heimspekinnar. Skýringin er að það sé oft vegna þess að upprunaleg merking vandans hafi gleymst. Þetta skýrist ef þróun og saga hugtaka sé skoðuð, t.d. áhrif þess að þýða þau af einu máli yfir á annað. Heidegger nefnir mörg dæmi slíks í verkum sínum. Dæmi eru sjálfsvera, vera, sannleikur, skynjun o.fl. 11 Martin Heidegger: Was ist das - die Philosophie?, Neske Verlag, Pfullingen 1956. Ensk/þýsk útgáfa: What is Philosophy?, þýð. W.Kluback og J.T.Wilde,Vision Press Ltd.,London 1958, þriðja útg. 1972, bls. 52-53. 27
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112

x

Hugur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.