Dvöl - 01.07.1937, Blaðsíða 16

214
D V 0 L
mikið af nautgripum. I fjósunum
voru báshellur og standa þær enn,
og má af því marka, hve margir
nautgripir hafa verið á bæ. í
Brattahlíð eru rústir af tveimur
fjósum og hafa þar getað verið
40 nautgripir. Skammt þaðan eru
tveir dalir, sem skerast fjarða á
milli. Þar hefir verið mest þéttbýli
í Grænlandi, og þar hafa fundizt
rústir af 17 bæjum, og gera má
ráð fyrir að á þeim hafi ekki ver-
ið færri en 150 nautgripir. Rann-
sóknir virðast benda til þess, að
bændur hafi haft 10—12 í fjósi,
þó nokkru færra í Vestribyggð.
En hvað er það á móti biskups-
setrinu Görðum? Þar hafa verið
tvö fjós stór, og hafa þau rúmað
milli 75 og 100 nautgripi. Stærra
f jósið og hlaðan, sem byggð er við
enda þess, er 63,5 metrar að lengd
að innanmáli og hin lengsta hús-
tóft, sem enn hefir fundizt í Græn-
landi.
Heyskapurinn hefir verið erfið-
ur. Túnin hafa verið í nokkurri
rækt, því að ætla má að kúamykja
hafi verið borin á þau, en hvergi
nærri hefir þó fengizt nægilegt
fóður af þeim og hafa bændur því
orðið að hafa útheyskap allmikinn.
Hestar, kindur og geitur hafa
gengið úti eins lengi og unnt var,
jafnvel allan veturinn í sumum
byggðum. En kýrnar hafa staðið
lengi á gjöf og hefir orðið að ætla
hverri um 30 hesta af heyi og er
það því ekki smáræðis heyskapur,
sem stórbændur hafa þurft. Sjálf-
sagt hafa bændur drýgt heyin með
því að gefa kvisti, þang og úrgang
úr fiski. En hvað sem um það er,
má gera ráð fyrir að þeir hafi fellt
úr hor á hverju vori. Hví skyldi
ástandið þar hafa verið betra en
hér að því leyti?
Ær hafa eflaust verið hafðar í
kvíum á surnrin. Dr. Nörlund held-
ur, að þeim hafi verið stíað að
jafnaði, en það stafar sennilega af
því, að hann þekkir ekki þann sið
að kefla lömb, en það mun hafa
verið alsiða í þá daga.
Eitthvað fengust Grænlendingar
við akuryrkju, en ekki munu þeir
hafa getað ræktað annað en eitt-
hvað lítilsháttar af byggi. Brauð-
korn hafa þeir fengið úr melgrasi
og jafnvel ræktað það. Að minnsta
kosti vex melur á flestum eða öll-
um bæjarústunum. Og á öllum
stærri bæjunum, sem grafnir hafa
verið upp í Eiríksfirði og Einars-
firði, hafa verið handkvarnir. Það
sannar þó ekki að kornyrkja hafi
verið þar. Þær hafa verið notaðar
til að mala aðflutt korn.
Rauðablástur hafa Grænlending-
ar reynt á ýmsum stöðum. Járn
skorti þá tilfinnanlega. Það eru
sagnir um, að þegar skip strönd-
uðu, voru þau brennd til þess að
ná járnnöglunum úr þeim. Sýnir
það, hver hörgull þar var á járni.
Rauðamýrar eru víða í Grænlandi,
og dr. Niels Nielsen hefir rann-
sakað gjall frá Grænlandi, sem
hann segir að stafi frá rauða-
blástri, sem hafi farið fram á sama