Melkorka - 01.05.1945, Blaðsíða 17

ÉG HEF í fáum og ófullkomnum drátt-
um reynt að sýna, hvar konan er stödd þjóð-
félagslega séð, bæði í stjórnmálum og at-
vinnumálum og orðið að fara fljótt yfir
sögu. Þessir fáu drættir sýna þó, hversu
fjarri er, að hið pólitíska jafnrétti hafi fært
konunni raunverulegt jafnrétti, og það ekki
einu sinni í hennar eigin meðvitund. Ég hef
einnig reynt að henda á það, sem ég tel
frumorsök þess, að konunni hefur ekki tek-
izt að neyta þess réttar, sem hún hefur feng-
ið, en ekki minnzt á það, sem eins og sakir
standa, markar rnest aðstöðu konunnar, eða
öllu heldur aðstöðuleysi hennar til að taka
þátt í þjóðmálum, en það eru móðurskyld-
ur hennar og starfið á heimilinu, sem úti-
lokar fjölda kvenna frá livers konar félags-
legu starfi. Tímans vegna er ekki hægt að
skýra það frekar hér, enda hverjum manni
með opin augu augljóst mál. Vera má, að
ykkur hafi þótt ég um of bera blak af kon-
unni og viljað varpa yfir á aðra orsökinni að
því, hve illa henni hefur gengið að hasla sér
völl við lilið karlmannanna. Það var þó ekki
tilgangurinn, heldur liitt að leitast við að
sýna, livar hún stendur í dag og að orsakir
liggja til þess og að ég tel, að það þurfi að
rétta henni hönd í baráttunni fyrir frelsinu.
Það þarf ekki að sanna það á neinn hátt
fyrir sósíalistum, að konan eigi að vera jafn
rétthá. Það nægir að minna á, að konan er
maður; mannsbarn. Og eins og við vitunr,
er grundvallarkenning sósíalismans sú, að
hvert mannsbarn, sem í heiminn fæðist, hafi
jafnan rétt til að lifa lífinu og njóta frelsis,
svo framarlega sem það brýtur ekki í bág
við rétt og frelsi annarra einstaklinga, eða
gengur á móti hagsmunum félagsheildar-
innar. Ennfremur byggir sósíalisminn á
trúnni á þroskamöguleika hvers einstak-
lings, án tillits til þjóðernis, litarháttar eða
kynja. Hver einasti sannur sósíalisti er því
líka kvenréttindamaður.
En mig grunar, að mínir ágætu félagar
hafi ekki skilið, hversu undirokuð konan
er og hversu mörgum sterkum böndum hún
er bundin. Sósíalistar skilja aðstöðu verka-
mannsins og að auðmýkt hans og tregða í
réttindabaráttunni eru afleiðing örbirgðar
og áþjánar, þeir verða einnig að skilja hina
tvöföldu áþján, sem konan hefur búið við
(og gerir að nokkru enn), og að hún af þeinr
ástæðnm getur ekki fylgzt með stéttarbræðr-
um sínum, nema henni sé hjálpað til þess
á sérstakan liátt.
Hitt er öllum konum, sem um þessi mál
hugsa, alveg ljóst, að konan verður að vilja
sjálf. Hún verður sjálf að vilja hrista af sér
helsið og ryðja sér braut til frelsisins. En
það skiptir miklu, hvort henni er rétt hönd,
eða steinn er lagður í götu hennar.
EFTIR rússnesku byltinguna 1917 og þó
einkum eftir átökin, sem urðu á milli hvít-
liðanna og fylgifiska þeirra og Rauða hers-
ins, var ástandið í Rússlandi þannig, að allt
var í rústum, bókstaflega talað.
Hvenær sem var gat þjóðin átt von á inn-
rás frá auðvaldsríkjunum, enda nokkurn
veginn víst, að það drægist ekki degi lengur
en þau þyrftu til að safna kröftum og búa
sig í nýtt stríð, sem og kom á daginn. Rúss-
nesk alþýða, konur og karlar, og þó einkum
konur, var mjög fáfróð og fákunnandi, ekki
einu sinni læs nema lítill hluti hennar, svo
beygð var hún af margra alda kúgun. Þetta
var fólkið, sem átti að byggja landið upp að
nýju og í fullkomnari mynd en annarsstað-
ar þekktist. Þetta var fólkið, sem átti að
verja rétt verkalýðsins, ef á það yrði ráðist.
Kommúnistarnir rússnesku sáu, að aðeins
upplýsing og skilningur á félagslegri aðstöðu
gat lyft þessu fólki, svo að það yrði hlut-
verki sínu vaxið. Það var tekið til óspilltra
málanna og byrjað á undirstöðunni. Öllum
ólæsum var kennt að lesa og ekki eingöngu
að lesa orðin á einhverja liók, sem af til-
viljun barst upp í hendur þess, heldur var
fólkinu kennt að afla sér fróðleiks og
menntunar með lestri góðra bóka. Einnig
voru gefin út rit í tugmilljónatali til þess
að fræða fólkið um ástandið í landinu og
nauðsyn uppbyggingar á öllum sviðum.
MELKORICA
13