Melkorka - 01.05.1945, Blaðsíða 33

ur líka, hvort hann er mjúkur eða harður,
kaldur eða heitur og hvernig hann er í lag-
inu. Barnið gerir á þennan hátt margar þýð-
ingarmiklar uppgötvanir um umheiminn.
Barnið grætur, ef það er sva'ngt, ef því er
i 111 í maganum eða hefur önnur innvortis
óþægindi. Þegar það er satt, er það glatt, og
þegar það er þreytt, sofnar það. Þetta eru
þau svör, sem við sjáum, við áhrifum frá líf-
færunúm og af starfi tauganna.
Heyrn. Við fæðinguna eru innri heyrn-
argöngin full af fósturvatni, svo að barnið
heyrir ekkert fyrstu tímana eða dagana. Eins
mánaða barn greinir ekki tegund hljóðsins,
lieldur bara styrkleikann. Þegar við lrvísl-
um, virðist það ekki lieyra, en við óp, liurð-
arskell eða annan liávaða nálægt því verður
það hrætt og grætur. Þó getur barnið vanizt
vissu hljóði, eins og þessi tilraun ber með
sér. Klukku er hringt bak við 5—6 mánaða
gamalt barn hvað eftir annað. l.skiptiðgræt-
ur barnið í 30 sek., 2. skiptið verður Jrað
órólegt og greinilega óánægt í 20 sek., 3.
skiptið hlustar Jrað með athygli í 15 sek. og
í 4. skiptið virðist Jrað hafa gaman af og
skyggnist eftir hljóðgjafanum. Smám saman
lærir barnið að greina á milli ýmiskonar
hljóða og Jrekkja aftur viss hljóð, t. d. veit
Jrað, að einhver kemur inn, Joegar hurðin
opnast. 4—5 rnánaða barn sýnir greinilega
gleði, Jregar Jrað heyrir viss hljóð, Jr. e. a. s.
þau, sem liafa eitthvað gott í för með sér, t.
d. rödd móðurinnar, sem kemur til að gefa
Joví mat. Lágir tónar hafa róandi áhrif á
flest börn, Jró er Jrað varla hljóð tónanna,
sem liafa Jrau áhrif, heldur hið reglubundna
hljóðfall, „rytmen“, hrynjandin. Vöggu-
vísur allra þjóða liafa sams konar hljóðfall.
6 mánaða barn virðist geta leikið sér að
hljóðum, Jjað hristir hringluna og slær sam-
an hlutum. Við vitum þó ekki vel, hvort
barnið hefur meira gaman að hljóðinu, sem
heyrist, eða hreyfingunni, sem framkallar
Jrað. Á sama liátt er með hjal þess. Barnið
æfir ýmsar hreyfingar nreð munni og tungu,
myndast Jrá alls konar hjalhljóð og hefur
það sjálfsagt nrikla ánægju af þeinr.
Sjón. Nýfætt barn getur aðeins greint
ljós frá nryrkri, þ. e. a. s. augasteinninn
verður stærri í myrkri, dregst sanran í birtu,
en augun eru þó mjög viðkvæm fyrir sterku
ljósi eða sól. Fyrst er heldur engin samvinna
milli augnanna og barnið virðist oft vera
rangeygt. Þegar barnið er 2—3 nránaða,
verðunr við fyrst vör við, að Jrað sé nreð
fullri meðvitund. Það starir Jrá oft á bjarta
hluti, t. d. gluggann eða dauft lampaljós, en
en þá sér Jrað varla hluti eða verur, senr eru
lengra burtu en unr Jrað bil 1 metra. Barnið
lærir snránr sanran að lrafa vald á augna-
vöðvunum, augnaráðið festist. Það getur
beint báðunr augunum á sama hlut. Ef við
hreyfum hlutinn fram og aftur fylgir augna-
ráð barnsins fyrst aðeins augnablik, en verð-
ur brátt stöðugra og nreð nreiri athygli. Ntr
byrjar samband barnsins við umheiminn.
Það er ekki lengur aðeins lyktin af brjóstinu
og rödd móðurinnar, sem vekur gleði þess,
nú sér Jrað lrana líka, Jrekkir lrana, brosir í
fyrsta skipti með fullri nreðvitund við
nrönrnru sinni eða fóstru.
5—6 nránaða barn sér greinilega liti. All-
ir hlutir nreð sterkunr lit eða glans vekja
eftirtekt barnsins. Það starir á Jrá og teygir
sig eftir Jreinr. Þessi áhugi fyrir litunr varir
oftast 2 nránuði. 7—8 nránaða barn lrorfir
ekki lengur svo ákaft á lrlutina, það vill
taka í j)á, Jrreyfa og snrakka á Jreinr, en áð-
ur en barnið getur tekið í lrlut, senr ekki
er beinlínis settur í hendurnar á því, skeður
nrjög þýðingarmikil Jrróun.
Barnið sér að sönnu hluti við 2ja mánaða
aldur, en það getur ekki gert sér grein fyrir
fjarlægð Jreirra og vill oft taka hluti, senr
Jrað getur ekki náð til. Barnið verður að
æfa og læra af reynslunni að láta augu og
lrendur vinna sanran. Og loksins, eftir nrarg-
ar misheppnaðar tilraunir, veit barnið legu
hlutarins og tekur hann. Auðvitað verður
barnið að hal'a náð vissu þroskastigi fyrst,
MELKORKA
29