Búnaðarrit - 01.01.1979, Blaðsíða 72
66
BÚNAÐARRIT
griparæktarfélög, sem starfað hafa á félagssvæðinu, lengst af
stopult. Úr Porkelshólshreppi eru afurðaskýrslur yfir kýr árin
1935-1949 og 1961-1967, úr Þverárhreppi 1932-34 og 1960-
1963, úr Ytri-Torfustaðahreppi 1949 og 1960-1963, úr Fremri-
Torfustaðahreppi 1933-1936 ogStaðarhreppi 1955-1965og 1968.
í innsta hluta Staðarhrepps og Bæjarhrepps í Strandasýslu var
tvisvar reynt að starfa saman að nautgriparækt með félagsskap. Eru
þaðan til skýrslur fyrir árin 1929-1932 og 1960-1961. Síðan 1975,
þegar Bsb. Vestur-Húnavatnssýslu hafði fengið ráðunaut, er sinnti
nautgriparækt, og vélskýrsluhald hafði verið tekið upp, hafa borizt
skýrslur frá nokkrum áhugamönnum í ýmsum hreppum sýslunnar.
Félagsstarfsemi nautgriparæktarinnar 75 ára. Árið 1902 réðst til
Búnaðarfélags íslands fyrsti ráðunautur þess í búfjárrækt, Guðjón
Guðmundsson, sem var mikill áhugamaður um nautgriparækt.
Hann tók þegar að undirbúa félagsform, er hentaði í nautgriparækt
miðað við aðstæður hér á landi. í starfsskýrslu sinni fyrir árið 1902
getur Guðjón þess, að 19. júní það ár hafi hann verið með bændum
á fundi á Einarsstöðum í Reykjadal og þar hafi verið stofnað
nautgriparæktarfélag fyrir Reykjadal og Laxárdal í þrem deildum.
Þetta félag virðist ekki hafa tekið til starfa. Elztu skýrslur úr SrÞing.
eru frá 1921 úr Aðaldal. Árið eftir, 1903, voru stofnuð nokkur
nautgriparæktarfélög, hið fyrsta í Kjósinni 23. marz, og tók það til
starfa 1. júní sama ár. Tvö félög, stofnuð á því ári, hafa starfað
óslitið síðan, Nf. Hrunamanna og Nf. Dyrhólahrepps.
Þótt ekkert sérstakt hafi verið gert beinlínis til að minnast þessa
afmælis, verður árið 1978 að ýmsu leyti minnisstætt í nautgriparækt
fslendinga. Ber þar hæst, að Bsb. Suðurlands efndi til landbún-
aðarsýningar á Suðurlandi, þar sem m. a. var sýnt úrval sunnlenzkra
kúa, eins og getið er framar í þessari skýrslu. Þá er bygging
Nautauppeldisstöðvarinnar í Þorleifskoti merkur, langþráður
áfangi, sem auðvelda mun nautaval og gera það öruggara. í fram-
haldi af því, að Kynbótastöðin í Laugardælum hefur lagt niður
nautahald, fylgir, að Bsb. Suðurlands mun gerast viðskiptaaðili
Nautastöðvar Búnaðarfélags fslands á sama hátt og öll hin búnað-
arsamböndin í landinu. Þar með verður ein djúpfrystingarstöð fyrir
allt landið, eins og lagt var til í upphafi og samböndin voru þá
einhuga um. Gjöf Búnaðarfélags íslands á sæði úr íslenzkum naut-
um til Svíþ jóðar markar tímamót, því að þetta er væntanlega í fyrsta