Búnaðarrit - 01.01.1979, Page 270
264
BÚNAÐARRIT
Mjög hefur verið rætt um þörf á því að minnka landbún-
aðarframleiðsluna, og þykjast furðu margir hafa ráð undir
rifi hverju til þess að koma því í kring, ekki sízt þeir, sem lítið
eða ekkert þekkja til landbúnaðar.
Margir úr þeirra röðum segja einfaldlega, það á að fækka
bændum og stækka bú þeirra, sem eftir verða, til þess að
auka hagkvæmni. Pessir menn segja að viðhaldið sé búskap á
örreytiskotum o. s. frv., en aldrei benda þessir gagnrýnendur
á skapandi atvinnuvegi fyrir þá, sem landbúnaðinn yfirgæfu,
og þeir virðast tala um bændur sem réttlausa þegna, sem
hægt sé að ráðstafa eftir duttlungum valdhafa á hverjum
tíma. Sá hópur, sem heldur fram þessari stefnu, er sem betur
fer ekki fjölmennur, en hávær. Honum er til að svara, að flest
öll örreytiskot og smábýli hafa þegar farið í eyði eða ýmist
verið lögð undir afrétti eða önnur býli, enda hefur bændum
fækkað mjög án sérstakra ráðstafana undanfarin ár eða sem
næst 1 bóndi hætt búskap á hverjum 60 klukkustundum.
Þessari fækkun mun halda áfram, án sérstakra aðgerða, en
hættan er sú, að fækkunin verði svoör, að sum byggðarlögfalli
alveg í auðn.
Bústærðin er kapítuli út af fyrir sig. Má með sanni segja,
að enginn geti gert öllum til hæfis í því efni. Eins og áður er
að vikið, er bændum og leiðbeinendum þeirra legið á hálsi
fyrir að hafa ekki stækkað búin meira en gert hefur verið, en
á hinu leytinu eru aðrir, sem álasa bændum fyrir að hafa
stækkað búin og kenna ráðunautaþjónustunni um það.
Þessir aðilar telja alla offramleiðslu og annan vanda í land-
búnaði stafa af þessum stórbúum.
Báðir þessir hópar vaða í villu. Það er fjarstæða að ráðu-
nautar hafi mjög hvatt til stækkunar búa, heldur hafa þeir
hvatt til hagkvæmni í búrekstri, og að hver og einn ætti að
hafa bústærð eftir því, sem honum væri hagkvæmast, með
hliðsjón af jarðnæði, dugnaði, vinnuafli innan fjölskyldu og
ekki sízt eftir því, hvort hann ætlaði að hafa allar tekjur af
landbúnaði, eða stunda jafnhliða vinnu utan heimilis eða