Heilbrigðismál - 01.03.1995, Blaðsíða 9

Bandarískir kvikmynda-
leikarar hafa átt mikinn
þátt í að útbreiða reyk-
ingar með því að reykja
í kvikmyndum og koma
fram í tóbaksauglýsing-
um. Það er kaldhæðni
örlaganna að dauða
margra þessara leikara
má rekja til reykinga. í
virtu alþjóðlegu tímariti,
Tobacco Control, sem
kom út í vetur, eru upp-
lýsingar um á fjórða tug
leikara, skemmtikrafta
og annað frægt fólk sem
reykti mikið og saup
seyðið af því. Hér eru
nokkur dæmi. Steve
McQueen lést úr
lungnakrabbameini, 50
ára. Michael Landon
reykti fjóra pakka af
sígarettum á dag og lést
úr krabbameini í brisi,
54 ára. Humphrey Bog-
art lést úr krabbameini í
barka, 57 ára. Buster
Keaton reykti fjóra
pakka á dag og lést úr
lungnaþembu og
lungnakrabbameini, 70
ára. Sammy Davis Jr.
lést úr krabbameini í
brisi, 65 ára. Nat King
Cole lést úr lungna-
krabbameini, 45 ára. Yul
Brynner lést úr lungna-
krabbameini, 65 ára.
Dezi Amaz lést úr
lungnakrabbameini, 69
ára. Betty Grable lést úr
lungnakrabbameini, 57
ára. Lee Remick lést úr
krabbameini í lungum
og nýrum, 56 ára. Það er
svo enn meiri kald-
hæðni að stofnandi
bandaríska tóbaksfyrir-
tækisins R. J. Reynolds
lést úr krabbameini í
munni, vegna þess að
hann notaði munntóbak,
og sonur hans lést úr
lungnaþembu vegna
reykinga.
Sigur
og ósigur
Á þessu ári er hálf öld
liðin frá lokum síðari
heimsstyrjaldarinnar.
Bretar, Bandaríkjamenn
og Sovétmenn voru taldir
sigurvegarar en leiðtogar
þessara þriggja þjóða,
Churchill, Roosevelt og
Stalín, biðu þó síðar ósig-
ur fyrir sama sjúkdómn-
um: Þeir létust allir úr
heilablóðfalli.
American Health,
nóvember 1994.
Hægt að komast
hjá hjartaaðgerð?
Lengi vel hefur verið
talið að skurðaðgerð sé
eina úrlausnin fyrir þá
sem eru með þrengingar
í kransæðum. Nú hefur
verið sýnt fram á að unnt
er að hafa áhrif á þessar
fitustíflur í æðum með
því að fara í megrun,
stunda líkamsrækt reglu-
lega, draga úr fitu í fæði
og taka lyf. Slík breyting
á lífsháttum bætir líðan-
ina og gerir skurðaðgerð
óþarfa í þriðjungi tilvika.
Harvard Medical Health Letter,
jatiúar 1995.
Stórfiskar
undir smásjá
Markaður fyrir há-
karlabrjósk í Bandaríkj-
¥¥
V¥
unum margfaldaðist árið
1993 þegar fréttir bárust
frá Kúbu af rannsókn
sem sýndi að með neyslu
brjósksins væri hægt að
bæta horfur krabba-
meinssjúklinga. Þegar
farið var að skoða rann-
sóknina betur komst
bandaríska krabbameins-
rannsóknastofnunin að
þeirri niðurstöðu að ekki
væri hægt að réttlæta
fjárveitingu til frekari
rannsókna. Líkur benda
þó til að efni í hákarla-
brjóski hafi áhrif á
frumuvöxt í tilraunum en
langt er í land að hægt sé
að mæla með neyslu
þess.
Hins vegar eru vonir
bundnar við að í öðrum
stórfiski af háfaætt,
deplaháf, sé efni sem
gæti með tímanum
reynst gagnlegt í baráttu
við bakteríusýkingar,
einkum þær sem
hefðbundin lyf vinna
ekki á.
Harvard Medical Health Letter,
fcbrúar 1995.
Svefninn
langi?
Ár hvert eiga svefn-
drukknir ökumenn þátt í
50.000 árekstrum og 1.500
banaslysum í umferðinni
í Bandaríkjunum. Koffein
getur hresst fólk tíma-
bundið en eina ráðið fyr-
ir syfjaða ökumenn er að
stöðva bílinn og sofna í
tuttugu mínútur.
Prevention,
descmber 1994.
Forlagafita?
Er óhjákvæmilegt að
barn feitra foreldra verði
feitt? Niðurstöður rann-
sókna við háskólann í
Memphis í Bandaríkjun-
um benda til þess að svo
sé ekki. Enda þótt ætt-
gengi geti haft einhver
áhrif á holdafar barna og
unglinga er orsakanna
fremur að leita í orku-
ríkri fæðu og of lítilli
áreynslu.
American Medical News,
fébrúar 1995.
HEILBRIGÐISMÁL 1/1995 9