Heilbrigðismál - 01.03.1995, Blaðsíða 34

Hallgrímur Einarsson / Minjasafnið á Akureyri
Gamalt
Að varast það
sem skaðlegt er
Vér þurfum að hafa
mestan hug á því sem
fyrirbyggir sóttir og sjúk-
dóma, varnar þeim eða
gjörir þau óskæðari. Það
er nauðsynlegt og gott í
alla staði að fá fleiri
lækna en mest af öllu
ríður á að vekja eftirtekt
alþýðu á þeim hlutum
sem bæta eða spilla
heilsu manna á öllum
aldri, kenna að gæta
réttrar reglu og varast
það sem skaðlegt er.
Jón Sigurðsson forseti (f 1811,
d. 1879). Ný félagsrit, 1862.
Hófsamar kröfur
Hamingjusamt og heil-
brigt líferni er að miklu
leyti fólgið í því að ein-
staklingnum takist að
stilla persónulegum kröf-
um sínum svo í hóf að
þær geti samrýmst og
valdi ekki árekstrum við
aðra menn. Hann verður
því að móta og temja
hvatir sínar þannig að
hann heimti ekki það sér
til handa sem ómögulegt
er að öðlast og þjóðfélag-
ið getur ekki fallist á eða
það sem leiðir persónu-
lega ógæfu yfir hann.
Jóhann Sæmundsson yfirlæknir
(f. 1905, d. 1955). Heilbrigt líf,
1944.
Hverju á að trúa?
Það er góður siður að
trúa aldrei nema helm-
íngnum af því sem
manni er sagt og skifta
sér ekki af afgánginum.
En fara aldrei eftir öðru
en því sem maður segir
sér sjálfur.
Halldór Laxness rithöfundur (f
1902). Sjálfstætt fólk, 1934-35.
Á skurðstofu Akureyrar-
spítala, sennilega á
þriðja áratug aldarinnar.
Steingrímur Matthíasson
læknir, Jónas Rafnar
læknir og Júlíana Frið-
riksdóttir hjúkrunar-
kona.
Hið tæra loft
Veðurfarið og hið tæra
loft á íslandi á ekki lítinn
þátt í því að gera íslend-
inga hrausta, þó að fæða
þeirra og lifnaðarhættir
kunni stundum að
standa hér í vegi. Börn
eru til að mynda ekki
höfð á brjósti lengur en
einn til þrjá daga og síð-
an alin á kúamjólk, sem í
hörðum árum er blönduð
mjöli og vatni . . . Ég
held ég megi fullyrða að
mataræði íslendinga og
lífsvenjur séu ekki vel til
fallnar að auka þeim
þrótt. Sjaldan ber fyrir
augu mann sem er eldri
en fimmtíu til sextíu ára,
og flestir eru frá miðjum
aldri þjáðir af erfiðum og
hættulegum sjúkdómum.
Uno von Troil biskup (f. 1746, d.
1803). Bréf frá íslandi. Útg. 1961.
Aðeins einn
íþróttamaður
Enginn er hér íþrótta-
maður nema kaupmaður
Thorlacius sem er hinn
mesti skotmaður, skutl-
ari, sundmaður; lært hef-
ur hann og „gymnastik",
skautaferð og lítið eitt á
skíði.
Jón Guðmundsson prestur
(f. 1809, d. 1844). Helgafells-
og Bjarnarhafnarsóknir, 1842.
Sýslu- og sóknalýsingar.
Þótti að skað-
lausu mega
nota til annars
1863. Á fæðingardag
konungs, 6. október, áttu
embættismenn og kaup-
menn fund með sér og
stofnuðu félag til þess að
koma hér upp sjúkrahúsi
- en slíkt hús var ekkert
til hér í bæ. Aðalfor-
göngumaður þessa nauð-
synjamáls var land- og
bæjarfógeti Árni Thor-
steinsson.
1866. Efnt var til tom-
bóluhalds og söluþings
(basars) til ágóða fyrir
væntanlegt sjúkrahús;
gengust fyrir því sjö af
konum bæjarins með
stiftamtmannsfrú Olufu
Finsen í broddi fylkingar.
Einnig var haldið áfram
samskotum í sama skyni.
Árangur hvorstveggja
var svo góður að sjúkra-
húsið gat farið að taka á
móti sjúklingum um
haustið. En vitanlega var
í ekki stærri bæ aðsóknin
að sjúkrahúsinu ekki
meiri en svo að mikið af
húsakynnum þótti að
skaðlausu mega nota til
annars. Þannig var efnt
til sjónleika í hinum
auðu salarkynnum á
neðstu hæð.
1895. Hjálpræðisherinn
byrjaði starf sitt hér í
október, keypti gamla
spítalann við Aðalstræti
og vígði hann hátíðlega
sem samkomuhús.
Jón Helgason biskup (f. 1866,
d. 1942). Árbækur Reykjavíkur
1786-1936. Útg. 1941.
Tæki til að
lifa lífinu
Að vísu á langt í land
að þekking manna endist
til þess að girða jafn ör-
ugglega fyrir vanheilindi
sem það að barn falli í
brunn, en jafnvel þá
sjaldan þegar ekkert
brestur á þá kunnáttu
leggjum vér undarlega
oft enga lykkju á leið
vora og hreyfum jafnvel
ekki litla fingurinn til að
tryggja oss þá heilbrigði
sem vér höfum ekki fyrr
misst en vér fórnum al-
eigu vorri og eltum á
heimsenda í hæpinni von
um að handsama á ný.
Góð heilbrigði verður
aldrei annað né meira en
dýrmætt tæki til að lifa
lífinu, og geri menn hana
að upphafi, endimarki og
inntaki lífs síns, hvað er
þeim þá orðið úr lífinu
sjálfu?
Vilmundur Jónsson landlæknir
(f. 1889, d. 1972). Heilbrigt líf,
1944.
34 HEILBRIGÐISMÁL 1/1995