Samtíðin - 01.04.1946, Side 21

SAMTlÐIN
17
náttúruöflin o. s. frv. Hjá hinum
gömlu menningarþjóðum Austur-
landa var hann hins vegar hvorki
taeki né takmark, lieldur tákn —
tákn liins efsta lieimslögmáls.
Lögmál heimsins og lögmál tón-
listarinnar mætast í talnahugtaki
og talnaspeki hinna síðarnefndu
þjóða. Samhand mannanna og nátt-
úrunnar staðfestist í tölnnum. Sum-
ar tölur, t. d. fimm og sjö, töldust
lieilagar og voru tónar hins „penta-
lóniska“ tónstiga t. d. hugsaðir sem
tákn áttanna: austurs, vesturs, norð-
urs,' suðurs og „miðjunnar“ — en
einnig sem lákn hinna „fimm“
reikistjarna, lita, frumefna o. s. frv.
Tónstigar urðu skipulagðirj og kerf-
isbundnir, nótnaletur voru samin.
•fafnvel smátónbil af l)reytilegi’i
stærð, sem koma fyrir í söngvum
frumþjóðanna (rennitónar, svo
sem þriðjungstónar, fjórðungstónar
<)g enn minni brol iir heiltóni) urðu
ákveðin fræðilega, og óx því hinn
lagræni efniviður umfram það, sem
nútímamúsík okkar licfur yfir að
ráða.
Hins vegar var músik hinna aust-
rænu menningarþjóða samhljóma-
laus i okkar skilningi — eigi siður en
músík frumþjóðanna. Fleiri raddir
(hljóðfæri) syngja (leika) sömu
stefin í sömu tónhæð eða skiptast i
tvo flokka, þannig, að annar er sam-
ferða hinum, t. d. áttund eða fimm-
und neðar eða liggur kyrr á grunn-
tóninum allt lagið út. Einnig i tim-
anum fylgjast raddirnar að, þegar
undanskildir eru keðjusöngvar og
allt skrant trillanna, forslaganna o.
sem geta verið misjafns eðlis.
eflir því hvaða hljóðfæri á í hlut.
Slög bumhunnar og annarra slag-
liljóðfæra eru þó venjulega óháð
liinni sameiginlegu hrynjandi.
Framh.
Q VARTUR MARKAÐUR, sem svo
^ ’ er nefndur, er eitt af viðhjóðs-
legustu fvrirbrigðunum á striðstím-
um. I síðustu heimsstja’jöld kvað
mikið að þess konar laumuokri í
Belgíu.
Sú saga er sögð af gamalli konu
í Bruxelles i síðasta stríði, að liún
fór með járnbrantarlest til Esneux
og þrammaði þaðan 22 milna leið
til þess að festa kaup á 1 kg af
smjöri fyrir okurverð á svörtum
markaði. Siðan gekk hún aftur til
Esneux, var þar um nóttina og fór
daginn eftir með lest lieim til Brux-
elles. Þegar heim kom, hneig konu-
vesalingurinn niður af þreytu, enda
var hún þá orðin dauðuppgefin og
m. a. svo illa útleikin á fótum, að
neglurnar duttu af táuum á henni.
Læknir var sóttur i dauðans ofhoði,
og fyrirskipaði liann, að fætur kbn-
unnar skyldu smurðir feiti hið hráð-
asta. Engin feiti var fáanleg í höf-
uðhorg Belgiu og varð því að smyrja
fætur konunnar með smjörinu, sem
húnf hafði sótt með miklum erfiðis-
munum um langan veg.
(Úr Woríd Digest).
fir yður vantar góð herra- eða
dömuúr, ættuð þér að tala við
mig. — Sent um allt land.
Gottsveinn Oddsson
úrsmiður.
Laugaveg 10, Reykjavík.