Fréttablaðið - 03.06.2010, Blaðsíða 16

16 3. júní 2010 FIMMTUDAGUR
FRÉTTASKÝRING: Árás Ísraelshers á skipalest með hjálpargögn á leið til Gasa
fá náðarsamlegast leyfi hjá Ísraels-
her til að mæta í skólann – hann er
á svæði sem Palestínumenn mega
í dag ekki fara inn á. Hluti barn-
anna þarf á hverjum morgni að
fara í gegnum málmleitarhlið sem
gætt er af ísraelskum hermönnum
með alvæpni. Hin taka stóran krók
og klöngrast svo í gegnum kirkju-
garð. Mega ekki fara leiðina sem
liggur beint í skólann.
„Börnin eru auðvitað bæði
hrædd og kvíðin, auk þess sem
mörg þeirra glíma við mikla reiði,“
segir skólastjórinn, Reem Al-Shar-
eef. „Tvisvar sinnum hafa land-
tökumennirnir í hverfinu reynt
að brenna skólann og þetta veld-
ur skiljanlega miklu óöryggi. Það
gilda líka ekki sömu lög fyrir nem-
endur mína og ísraelsku börnin í
hverfinu. Hermennirnir þurfa ekki
neina ástæðu til að handtaka pal-
estínsku börnin.“
Hún tekur dæmi af 13 ára gam-
alli stúlku sem var færð í margra
klukkutíma gæsluvarðhald fyrir
að hengja upp þvott á þaki á húsi
sem liggur upp að húsi sem Ísra-
elar tóku yfir. „Þeir vildu ekki að
hún notaði þakið og því var herinn
látinn fjarlægja hana og hún færð í
varðhald. Það eru svona hlutir sem
börnin hér standa frammi fyrir og
auðvitað eru þau dauðskelkuð.“
Innmúruð Betlehem
Í stað þess að nefna Hebron hefði ég
auðvitað getað talað um daglegt líf
palestínskra fjölskyldna sem velt-
ur á dyntum ísraelskra hermanna.
Ég hefði getað sagt frá Betlehem
sem er umkringd átta metra háum
steinmúr, aðþrengd og undarleg –
veit fólk hvað búið er að gera við
Betlehem? Ég hefði getað talað um
ófrísku konuna sem ísraelskir her-
menn – unglingar – neyddu til að
fara út úr bíl sínum og inn í gegn-
umlýsingartæki, þvert gegn vilja
hennar. Á herteknu svæði er bara
einn sem ræður. Og það er ekki sá
sem er hernuminn.
Þetta er ekki nýtt hernám – það
hefur staðið í 43 ár. Hvers konar
kynslóðir er verið að ala upp í Pal-
estínu og Ísrael?
Í hlýlegu herbergi í Hebron sitja
tólf ungar stúlkur í hring og teikna
myndir, hjálpast að við að teikna
draumahúsin sín. Ljúka í samein-
ingu við þök og glugga, garða og
leiktæki. Þetta er vikuleg stund á
vegum palestínska Rauða hálfmán-
ans, þar sem börnunum er veitt sál-
ræn aðstoð. Verkefnið er styrkt af
Rauða krossi Íslands.
„Það er nauðsynlegt að hjálpa
börnunum að takast á við þær
óvenjulegu aðstæður sem þau
búa við,“ segir annar leiðbeinand-
inn. Verkefnið er rekið á nokkrum
öðrum stöðum á Vesturbakkan-
um og hefur gefið góða raun. Auk
þess að vinna með kvíða, óöryggi,
hræðslu og annað sem börnin burð-
ast með er mikið lagt upp úr sam-
vinnu og virðingu fyrir öðrum.
„Nú ætlum við að búa saman til
tvö stór hverfi,“ segir starfsmaður
palestínska Rauða hálfmánans og
biður stúlkurnar að líma húsin sín
á karton, búa til götur og ákveða í
sameiningu hvaða gildi skuli þar í
hávegum höfð.
Eftir miklar spekúlasjónir
stökkva stúlkurnar brosandi á
fætur. Í hverfunum þeirra á meðal
annars að vera bannað að berjast.
Þar á að ríkja samkennd og þar
verður að hugsa vel um aðra og
hjálpa þeim.
Í draumahverfinu gildir líka eitt
sem kannski er mikilvægasta af
öllu: Þar eru allir öruggir.
Ætti atvikið á mánudag að
koma á óvart, þegar Ísra-
elsher réðist á skip á leið
með hjálpargögn til Gasa
og drap að minnsta kosti
níu manns um borð? Ekki
endilega. Sigríður Víðis
Jónsdóttir var í Palestínu.
Það kom mörgum á óvart hversu
hreint Ísraelsher gekk til verks á
mánudag. Það er grimmdarlegt –
vitandi að heimspressan fylgdist af
ákefð með afdrifum skipsins sem
hugðist rjúfa bann Ísraels við sigl-
ingum til Gasa.
Í skipinu voru meðal annars
krabbameinslyf, leiktæki og mjólk-
urduft. Tíu tonn af hjálpargögnum.
Ísraelsher réðst um borð á meðan
skipið var enn á alþjóðlegu haf-
svæði. Restin var blóðug.
Fögur orð?
Mönnum ber ekki saman um af
hverju fjöldi manns endaði með
að vera drepinn. Atvikið vakti
almenna vandlætingu – en kemur
ekki öllum á óvart.
„Fyrirgefðu, en þetta er sami
her og drap 1.300 manns á þremur
vikum í loftárásunum á Gasa 2008 –
á svæði þar sem fólk var innilokað
eins og í búri. Ég get ekki annað en
verið hissa á að fólk skuli enn vera
hissa á framkomu Ísraelshers,“
skrifaði heimamaður í Ramallah
eftir atburðinn.
„Þetta er auðvitað hryllilega
sorglegt. En um leið enn ein stað-
festingin á því að menn víla ekki
fyrir sér að fara út fyrir öll mörk.
Og það er eins og menn átti sig ekki
á því að við Palestínumenn erum
hernumdir af þessum sama her.“
Ég svaraði manninum, kveikti
á útvarpinu og hlustaði á fordæm-
ingar sem streymdu inn frá þjóðar-
leiðtogum og aðalritara SÞ. Fannst
skyndilega eins og ég gæti verið að
hlusta á fordæmingu á loftárásun-
um á Gasa. Eða kannski múrnum
sem Ísraelsher hóf einn daginn að
reisa? Þetta var kunnuglegt stef.
Allt í einu stóð ljóslifandi fyrir
augunum á mér palestínska konan
sem sat og reykti á kaffihúsinu í
Ramallah á Vesturbakkanum í vor.
„Menn fordæma Ísraelsher og svo
gerist ekki neitt, Bandaríkin halda
áfram að dæla peningum til Ísraels
og Evrópa lítur undan. Það er eins
og menn spyrji aldrei í alvörunni:
Og hvað ætlum við nú að gera?“
Hún tók stóran smók af sígrett-
unni. „Minnstu síðan ekki á öll
fögru orðin um að nú verði að
stofna sjálfstætt ríki Palestínu!
Og svo gerist ekki neitt og hernám
Ísraels heldur bara áfram. Flestir
hérna eru orðnir þreyttir á öllum
þessum orðum og vilja bara sjá
efndir.“
Palestínumenn bannaðir
Það er sama batterí og stóð að baki
árásinni á mánudag sem stjórn-
ar daglegu lífi Palestínumanna
bæði á Gasa og á Vesturbakkan-
um. Á Gasa ræður það hver fer inn
og hver út, íbúum þar er haldið í
„risastóru fangelsi“ svo notuð séu
orð utanríkisráðherra Íslands.
Á Vesturbakkanum eru vegatálm-
ar um allt og fjöldinn allur af ísra-
elskum byggðum sem skera sundur
land Palestínumanna og eru vernd-
aðar af ísraelska hernum. Þar eru
líka vegir sem byggðir hafa verið
með hervaldi og einungis Ísraelar
mega nota. Bíddu, er þetta ekki pal-
estínskt svæði?
Árásin á mánudag sprettur ekki
úr tómi heldur er hún angi af stefnu
Ísraelsstjórnar sem felur í sér að
hvika hvergi þegar kemur að mál-
efnum Palestínumanna. Það á við
sama hvort mönnum þótti árás-
in út úr öllu korti eða réttlætan-
leg í nafni öryggis Ísraels. Þetta er
stefna þar sem ekkert er gefið eftir
og þar sem herinn leikur aðalhlut-
verkið.
Þögn í miðri borg
Af efri hæð í auðu húsi á Vestur-
bakkanum blaktir ísraelskur fáni.
Brotnir gluggar blasa við, lokað-
ir hlerar sem búið er að spreyja á
gyðingastjörnur. Hér bjó áður pal-
estínsk fjölskylda en ekki er að sjá
að neinn búi þar í dag. Við húsið er
þögn – í götunni óeðlilega hljótt.
Þetta er aðalgatan í gömlu borginni
í Hebron og hingað mega Palestínu-
menn ekki koma. Nokkur hundr-
uð landtökumenn hafa lagt undir
sig miðborgina og breytt henni í
draugaborg. Ísraelskir fánar gína
yfir auðum götum þar sem áður
iðaði allt af lífi.
„Ekki halda að Ísraelar séu
almennt sáttir við hvað er í gangi
þarna,“ hvíslar Ísraeli að mér áður
en ég held á staðinn. Ég kinka kolli,
það er ekki eins og allir í Ísrael séu
sammála harðlínustefnunni. „En
samt viðgengst hún,“ hvísla ég á
móti.
Markaðurinn í gömlu borginni
er margra alda gamall en þar er
tómlegt um að litast í dag. Eftir að
landtökumennirnir komu sér fyrir
í hjarta borgarinnar – og Ísraels-
stjórn ákvað að láta herinn verja þá
– voru settar strangar takmarkan-
ir á ferðir Palestínumanna um göt-
urnar. Í kjölfarið lokaði meirihluti
verslana í gömlu borginni – sumar
fóru á hausinn, öðrum var lokað af
ísraelska hernum.
Störukeppni með hervaldi
Í Hebron mynda hópar ísraelskra
hermanna undarlega andstæðu við
draugaganginn á markaðinum. Það
þarf líka yfirþyrmandi hervald til
að ná að rífa hjartað úr sögufrægri
borg. Allt til að 86 ísraelskar fjöl-
skyldur hafi getað flutt þangað.
Í sólskini síðla dags gengur ísra-
elsk unglingsstúlka hnarreist fram-
hjá nokkrum palestínskum sölu-
mönnum. Tólf hermenn umkringja
hana, vopnaðir M16 rifflum. „Taktu
eftir því hvað þau eru öll ung ...“
hvíslar einn Palestínumannanna.
„Þetta eru bara krakkar. Þetta eru
allt krakkar sem sjá um hernámið,
rétt rúmlega 18 ára.“
Inni í verslun mannsins er ærandi
hávaði. Tónlist frá Ísrael. „Þú verð-
ur að afsaka,“ segir hann og bendir
á stóra hátalara hinum megin við
götuna. Þeir snúa beint að versl-
uninni. „Þeir komu þeim upp til að
reyna að flæma okkur í burtu. Spila
núna tónlist allan sólarhringinn,“
segir hann hálfráðvilltur.
Gaddavír og grunnskóli
Við auða götu stendur grunnskóli
fyrir palestínsk börn. Nemendurnir
Gasa er annað tveggja „hertekinna svæða“ Palestínumanna. Ísrael her-
tók það árið 1967. Hitt svæðið er Vesturbakkinn svokallaði – vesturbakki
Jórdanárinnar. Það er á þessum tveimur svæðum sem rætt er um að stofna
sjálfstætt ríki Palestínu. Slíkt ríki er ekki til í dag.
Hvað er Gasa?
„Og hvað ætlið þið nú að gera?“
Gasasvæðið
Vestur-
bakkinn
Tel
Aviv
Ashdod
Gasa
Egyptaland
Jerúsalem
12 mílna
landhelgi
Ísraels
Ísrael
Gasa-
svæðið
„Þetta hlýtur að leiða til tímamóta í samskiptum við Ísrael.
Þetta er svo yfirgengilegt.“
STEINGRÍMUR J. SIGFÚSSON
FJÁRMÁLARÁÐHERRA
Hvað var sagt eftir árásina á mánudag?
„Frú forseti. Það er fullt tilefni til að taka þetta mál upp hér
því að framferði Ísraela nú gengur gjörsamlega fram af
manni.“
STEINGRÍMUR J. SIGFÚSSON
ÞÁVERANDI ÞINGMAÐUR
Hvað var sagt í Gasa-stríðinu 2008?
Flugskóli Íslands – einn af skólum Tækniskólans, heldur bóklegt
námskeið til einkaf lugmanns og hefst námskeiðið 7. júní næstkomandi.
Kennt er frá kl. 16:30 - 22:00 alla virka daga í 7 vikur.
Nánari upplýsingar
má f inna á www.f lugskoli.is
Bóklegt einkaf lugmannsnámskeið að hefjast
www.f lugskoli.is
Láttu drauminn
rætast
EYÐILEGGING Börn á markaðinum í gömlu borginni í Hebron þar sem meiri-
hluta verslana var lokað eftir að ísraelskir landtökumenn tóku miðborgina yfir.
MYND/SIGRÍÐUR VÍÐIS JÓNSDÓTTIR
Sigríður Víðis
Jónsdóttir
sigridurvidis@yahoo.com