Fréttablaðið - 03.06.2010, Blaðsíða 27

FIMMTUDAGUR 3. júní 2010 27
Fyrir tólf árum stofnuðu verald-arleiðtogar Alþjóða glæpadóm-
stólinn á fundi í Róm. Þetta er eitt
stærsta skref sem stigið hefur verið
í þágu friðar, réttlætis og mannrétt-
inda frá stofnun Sameinuðu þjóð-
anna. 31. maí koma þjóðir heims
saman enn á ný, að þessu sinni í
Kampala í Úganda, til að fara yfir
Rómar-samkomulagið formlega í
fyrsta skipti. Þetta er ekki aðeins
tækifæri til að líta yfir farinn veg,
heldur einnig til að líta til framtíðar.
Það sem enn meira er um vert, þá er
þetta tækifæri til að efla sameigin-
lega viðleitni okkar til að tryggja að
glæpir gegn mannkyninu séu ekki
framdir refsingarlaust.
Í starfi mínu sem framkvæmda-
stjóri Sameinuðu þjóðanna hef ég
séð af eigin raun hversu skilvirk-
ur Alþjóða glæpadómstóllinn getur
verið og hversu mikið hefur áunn-
ist. Fyrir áratug trúðu fáir því að
dómstóllinn yrði verkfær og myndi
rannsaka og dæma í málum sem
vörðuðu þjóðarmorð, stríðsglæpi
og glæpi gegn mannkyninu víða um
heim. Þetta markar söguleg tíma-
mót. Það er liðin tíð að menn komist
refsilaust upp með slík ódæði. Þess
í stað sjáum við hægt og sígandi
renna upp nýja tíma sem kenna
mætti við reikningsskil. Upphaf-
ið má rekja til sérstakra dómstóla
sem komið var á fót í Rúanda og
fyrrverandi lýðveldum Júgóslavíu.
Í dag er Alþjóða glæpadómstóllinn
hryggjarstykkið í sífellt umfangs-
meira alþjóðlegu kerfi þar sem
alþjóðlegir dómstólar, blandað-
ir dómstólar og innlend saksókn
skipta með sér verkum.
Hingað til hefur Alþjóða glæpa-
dómstóllinn rannsakað fimm mál.
Tvenn réttarhöld standa yfir og
hin þriðju í röðinni hefjast í júlí.
Þeir sem töldu að dómstóllinn yrði
„pappírstígrisdýr“ höfðu rangt
fyrir sér. Þvert á móti teygir dóm-
stóllinn arma sína sífellt lengra.
Þeir sem fremja glæpi gegn mann-
kyninu, hafa nú eitthvað að óttast.
Engu að síður er Alþjóða glæpa-
dómstóllinn síðasti varnaglinn
og grípur aðeins í taumana þegar
innlendir dómstólar hafast ekki
að eða eru ófærir um það. Í mars
varð Bangladess hundrað og ellefta
ríkið sem gerist aðili að Rómar-
samkomulaginu en þrjátíu og sjö
til viðbótar hafa undirritað það en
ekki staðfest. Mörg af stærstu og
valdamestu ríkjum heims hafa hins
vegar ekki slegist í hópinn.
Án alþjóðlegs stuðnings mun
Alþjóða glæpadómstóllinn ekki
hafa tilætluð áhrif; hvorki hafa
fælingarmátt né reynast sá far-
vegur alþjóðlegs réttlætis sem til
er ætlast. Sem framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna hvet ég allar
þjóðir heims til að gerast aðilar að
dómstólnum.
Alþjóða glæpadómstóllinn hefur
ekki yfir lögregluliði að ráða. Hann
getur ekki handtekið fólk. Sakborn-
ingar í þremur af fimm málum sem
eru fyrir dómstólnum, ganga laus-
ir og geta um frjálst höfuð strokið.
Ekki aðeins glæpadómstóllinn held-
ur alþjóðlega dómskerfið í heild
sinni líður fyrir slíkt og það er að
sama skapi vatn á myllu mannrétt-
indabrjóta.
Endurskoðunarráðstefnan í
Kampala mun fara yfir leiðir til að
efla dómstólinn. Þar á meðal er til-
laga um að starf hans taki einnig til
„árásarglæpa“, auk aðgerða til að
auka vilja og getu innlendra dóm-
stóla til að rannsaka og sækja til
saka í stríðsglæpamálum.
Hugsanlega verður mest umræða
um jafnvægið á milli friðar og rétt-
lætis. Satt að segja finnst mér ekki
að við þurfum að velja þar á milli.
Óbreyttir borgarar eru allt of oft
helstu fórnarlömb átaka. Konur,
börn og gamalmenni eru fórnar-
lömb herja sem nauðga, aflima,
myrða og tortíma bæjum, þorpum,
uppskeru, búfénaði og vatnsbólum
– allt í nafni hernaðarlistar. Því
skelfilegri sem glæpurinn er því
skæðara vopn er hann.
Fórnarlömb vilja skilanlega binda
enda á slíkt, jafnvel þó það kosti að
ofsækjendur þeirra sleppi við mak-
leg málagjöld. Slíkur friður er hins
vegar ávöxtur ofbeldis; án reisnar,
réttlætis og vonar um betri fram-
tíð. Sá tími er liðinn að við stillum
upp friði andspænis réttlæti. Annað
þrífst ekki án hins.
Við okkur blasir sú áskorun að
ná báðum þessum markmiðum.
Alþjóða glæpadómstóllinn gegn-
ir lykilhlutverki. Ég mun gera allt
sem í mínu valdi stendur á ráðstefn-
unni í Kampala til að efla barátt-
una gegn refsileysi og ryðja nýjum
tímum reikningsskila braut. Glæp-
ir gegn mannkyninu er nefnilega
réttnefni því þeir eru glæpir gegn
okkur öllum. Við megum aldrei
gleyma.
Öld reikningsskila
Glæpir gegn mannkyninu
Ban
Ki-moon
framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna
Kæri lesandi sem ert tilbúinn til þess að velja þér ævistarf.
Undirritaðar eru í forsvari fyrir
Félag leikskólakennara og Félag
stjórnenda leikskóla og langar til
þess að deila með þér nokkrum
atriðum sem kunna að hjálpa þér
við val á ævistarfi.
Leikskólinn er fyrsta skólastig-
ið á Íslandi og þar stíga börn sín
fyrstu skref á menntabrautinni.
Í leikskólum gefst því einstakt
tækifæri til að hafa áhrif á fram-
tíðina.
Leikskólakennsla er aðlaðandi
ævistarf, gefandi og skemmtileg.
Kannanir sýna að starfsánægja
leikskólakennara er mikil og þeir
upplifa árangur verka sinna á
hverjum degi.
Leikskólakennari gengur inn í
lærdómssamfélag með samstarfs-
fólki sínu og nemendum. Hann
byggir starf sitt á fræðum sem eru
lögð til grundvallar hjá menntavís-
indasviði HÍ og kennaradeild HA
og heldur áfram að vera rannsak-
andi í starfi eftir að formlegu námi
lýkur. Símenntun er í boði alla
starfsævina og er þátttaka í henni
metin til launa.
Leikskólakennari hefur góða
möguleika á framgangi í starfi
ef hann kýs það. Með aukinni
menntun leikskólakennara mun
leikskólastarf á Íslandi eflast
og kjörin styrkjast. Ekki aðeins
í krónum heldur starfsumhverfi
í heild.
Markmið leikskólastarfs er
að veita börnum bestu hugsan-
legu uppeldisskilyrði og mennt-
un. Hvert og eitt barn á að fá við-
fangsefni við sitt hæfi í örvandi
og öruggu umhverfi þannig að
hæfileikarnir blómstri og barn-
ið njóti þess sem lífið hefur að
bjóða. Það gerist í samspili með
samferðafólki þar sem einstakl-
ingurinn nýtur sín innan hóps og
hópurinn auðgar einstaklinginn.
Samkvæmt hugmyndafræði
leikskólans er barnið virk og skap-
andi manneskja, litið er á leikinn
sem helstu náms- og þroskaleið og
mikil áhersla er lögð á skapandi
starf. Gleði, áhugi, virkni, sam-
skipti og vinátta einkenna leik-
skólastarf og hver dagur býður
upp á nýjar áskoranir og ný og
spennandi viðfangsefni.
Vaxandi fjöldi starfsmanna í
leikskólum hefur lokið námi í leik-
skólakennarafræðum en betur má
ef duga skal. Samkvæmt lögum
um leikskóla eiga að lágmarki 2/3
þeirra sem starfa að uppeldi og
menntun leikskólabarna að hafa
leyfisbréf sem leikskólakenn-
ari. Einungis rúmur þriðjungur
starfsmanna uppfyllir þau skil-
yrði núna.
Leikskólakennarar búa við
mikið starfsöryggi og tryggt er
að þeir sem útskrifast næstu ára-
tugina eru öruggir um atvinnu.
Dagana 5. og 6. júní rennur
út umsóknarfrestur um nám í
háskólum. Hugsaðu málið.
Aðlaðandi ævistarf
Leikskólakennsla
Marta Dögg
Sigurðardóttir
formaður Félags
leikskólakennara
Ingibjörg
Kristleifsdóttir
formaður Félags
stjórnenda leikskóla
Við höfum lagt mikla vinnu og metnað í að koma til móts við
þarfir viðskiptavina okkar með íbúðalán. Þegar þetta er skrifað hafa
yfir tvö þúsund viðskiptavina Arion banka nýtt sér lausnir bankans
til höfuðstólslækkunar. Þar af er ungt fjölskyldufólk með sína fyrstu
íbúð í miklum meirihluta. Við hvetjum fólk til að koma til okkar
fyrir 1. júlí og kynna sér þær lausnir sem eru í boði.
Við ætlum að gera betur