Morgunn - 01.06.1983, Síða 95

HEILABROT UM HUGMEGIN
93
Tilraunir til að sýna fram á tilvist hugmegins hafa verið
gerðar. Árangur tilrauna með þátttöku manna með dul-
ræna hæfileika hefur oft borið vitni um hugmegin og má
hið sama segja um tölfræðilegar tilraunir. 1 þess háttar
tilraunum reynir t.d. einhver að beina fallandi teningi á
tiltekinn reit og er tilraunin endurtekin svo oft að koma
má við tölfræðilegum útreikningi til að meta hvort annað
en tilviljun kunni að vera að verki.
Hvorki skulu nefnd hér dæmi um hugmegin né sagt
frá tilraunum, heldur farið nokkrum orðum um viðleitni
manna til að átta sig fræðilega á fyrirbærinu. Mun ég
segja lítilsháttar frá hugmyndum tveggja eðlisfræðinga.
DULRÆN SVIÐ
Brian D. Josephson, sem hlaut Nóbelsverðlaun í eðlis-
fræði árið 1973, hefur haft áhuga á fræðilegum útskýring-
um á dulrænum fyrirbærum (1). Hann hefur velt fyrir sér
likum á því, að til séu dulræn svið í náttúrunni (psychic
fields). Hann telur slík svið ekki þurfa að vera í mótsögn
við svið, sem kunn eru í eðlisfræðinni, t.d. rafsegulsvið, að-
dráttarafl, öflugar víxlverkanir sem binda frumeindir, og
veikar víxlverkanir sem hafa í för með sér geislavirka
eyðingu.
Dulrænusvið kunna að vera til. En hvers vegna verða
einungis fáir varir við þau? Það gæti stafað af hinni óburð-
ugu tengingu tveggja sviða, hins dulræna sviðs annars veg-
ar og eðlissviðsins hins vegar. Til samanburðar mætti nefna
útvarpstæki sem tengir rafsegulbylgjur við hljóðbylgjur.
Venjulega tengja ekki rafeindir, róteindir, (prótónur) og
nifteindir (nevtrónur) saman rafsegulbylgjur og hljóð-
bylgjur á öflugan hátt. Ef eindum þessum er hins vegar
stillt saman á sérstakan hátt eins og í útvarpstæki gefst
sterk samtenging: rafbylgjum er snúið í hljóðbylgjur.
Dr. Josephson minnir síðan á breytingar öreindarinnar
K0-meson, sem telja má viðbrögð eða andsvar við tilteknu
afarveiku sviði.