19. júní - 19.06.1957, Page 3

19. JUNI
ÚTGEFANDI: KVENRÉTTINDAFÉLAG ISLANDS
Reykjavík 19 5 7
AÐALBJÖRG SIGURÐARDÓTTIR:
Bríet Bjarnhéðinsdóttir
100 dra minnmcý
K.R.F.l. hefur fengið leyfi Útvarpsráðs til þess
að minnast hér í kvöld 100 ára afmælis frú Brí-
etar Bjamhéðinsdóttur, sem var stofnandi og fyrsti
formaður K.R.F.I., en K.R.F.f. heldur einmitt þessa
dagana 9. landsfund sinn hér í Reykjavík, með
mættum fulltrúum víðs vegar að af landinu. Nafn
B.B. þarf í rauninni ekki að kynna fyrir íslenzkri
þjóð, því hún er ein af þeim fáu íslenzku konum,
sem hefur markað spor í sögu þjóðarinnar, svo
stór, að þau marka enn í dag að mörgu leyti braut-
ina, sem hin unga, framsækna íslenzka kona er að
reyna að brjótast eftir fram til betra lífs og rétt-
látari samfélagshátta. Verða því hér aðeins rifjuð
upp helztu atriði úr lífi og starfi frú Bríetar, sem
nokkurs konar yfirlit, en af svo miklu er að taka,
að ekki er hægt að gera efninu nein vemleg skil
á þeim stutta tíma, sem ég hef hér til umráða.
Frú Bríet Bjamhéðinsdóttir fæddist að Hauka-
gili í Vatnsdal þ. 27. sept. 1856. Foreldrar hennar
voru Bjamhéðinn Sæmundsson bóndi að Hauka-
gili og kona hans Kolfinna Snæbjörnsdóttir, og ólst
Briet upp hjá þeim. Innan við fermingu varð hún
að taka við forstöðu heimilisins innanbæjar, vegna
þess að móðir hennar missti þá heilsuna og lá rúm-
föst ámm saman. Mun þá þegar hafa reynt mjög
á þrek og þolgæði hinnar ungu stúlku, en hið mikla
átak orðið til þess að þroska hana fyrir aldur fram
og vakið athygli hennar á ýmsu, sem böm taka
vanalega lítið eftir. Þá þegar, á unglingsárunum,
fór hún mjög að hugsa um misréttið á milli karla
og kvenna, bæði að því er snerti verkaskiptingu
þeirra á milli, launakjör og ekki sízt, hversu greið-
ari karlmanninum var menntavegurinn en kon-
unni, sem var ef til vill eins vel eða betur gefin.
Sæmundur, bróðir hennar, sem síðar varð pró-
fessor við Háskóla íslands, var settur til mennta,
þó efni heimilisins væru ekki mikil, en sjálf sá
hún ekki fram á neina menntunarmöguleika. Sjálf
sagði hún mér frá því, er hún 16 ára gömul skrif-
aði sína fyrstu grein í gömlu baðstofunni á æsku-
heimilinu. Sat hún þá með rúmfjöl á hnjánum við
lítið ljós og skrifaði niður hugleiðingar sínar um
„Menntun og réttindi kvenna“, sem mörgum árum
síðar urðu svo uppistaðan í fyrstu blaðagreinina
hennar og fyrsta opinbera fyrirlesturinn, sem kona
hélt hér á landi.
Innan við tvítugt missti Bríet föður sinn. Móðir
hennar hafði þá náð aftur nokkurri heilsu og yngri
systir hennar, Guðrún, farin að geta aðstoðað við
heimilisverkin. Fór Bríet þá í vist til vandalausra,
til þess að vinna fyrir sér, um annað var þá ekki
að ræða, og réðist nokkru síðar norður að Bægisá
til séra Amljóts Ólafssonar, sem þá var talinn
meðal hinna mikilhæfustu manna i prestastétt
19. JÚNl 1
.ANDbdOKÁSAK
210615
ÍSLANDS