19. júní - 19.06.1963, Qupperneq 41

Hvað er þa orðið okkar starf?
Það hefur víst þótt tíðindum sæta víða um
land, þegar konurnar byrjuðu að hafa með séi
félagsskap, jafnvel hingað og þangað í sveitum
landsins. Reyndar var víst fyrsta kvenfélagið hér
á landi stofnað í sveit. Saga kvenfélaganna er
raunar ekki svo ýkja löng, því ekki var verulega
farið af stað með þau fyrr en í kringum aldamótin
síðustu, en þar á eftir fara þau líka að þjóta upp
um land allt, bæði til sjávar og sveita. Nú er svo
komið, að kvenfélög eru líklega starfandi í flest-
um sveitafélögum landsins og koma hvarvetna
við sögu. Annars verður vonandi bráðum byrjað
á því að gefa út sögu kvenfélaganna, og verður það
án alls efa fróðleg bók. Ekki nóg með það, að
kvenfélög séu um land allt, heldur hafa þau, starfi
sínu til eflingar, myndað sambönd sín á milli, og
má þar til nefna Kvenfélagasamband íslands, sem
líka er landssamband, en samanstendur af héraða-
samböndum kvenfélaganna, sem nú eru í hverri
sýslu, en ekkert einstakt félag getur fengið þar
inngöngu.
Stundum heyrir maður því kastað fram, bæði
á fundum og í einstaklingssamræðum, að það sé
ekki mikið gagn að þessu brölti, og hvað gera
félögin eiginlega? spyrja menn. Reyndar lít ég svo
á, að félögin ættu á sér fullan rétt, þó að þau gerðu
ekkert annað en auka kynni kvennanna, draga
þær út úr fábreytni heimilanna og víkka sjón-
deildarhring þeirra, því aðeins þetta eitt gerir þær
að betri og skemmtilegri eiginkonum og mæðrum
og eykur manngildi þeirra sjálfra. Svo er þó fyrir
að þakka, að félögin gera miklu meira en þetta,
og er það efni þessarar ritsmíðar að telja upp
nokkuð af því og svara með því spurningunni, sem
ég bar fram áðan.
Upphaflega voru langflest félögin stofnuð í ein-
hverju mannúðarskyni og líklega hafa þau öll
meira eða minna unnið að slíkum málum, jafn-
vel stéttafélög kvenna hafa jafnframt sínum sér-
málum tekið mikinn þátt í slíkri starfsemi, miklu
meira, að ég held, en stéttafélög karlmanna. En
það er erfitt að benda á árangur af kærleiksstarf-
semi, sem unnin er á meðal einstaklinga, erfitt að
telja upp gjafir til fátækra og sjúkra, heimsóknir
til gamalmenna, aðstoð við sængurkonur o.s.frv.
Þennan árangur verður að skrá einhvers staðar
annars staðar en í skýrslur og fundargerðir, en
hver efast þó um, að hann sé nokkurs virði.
Miklu sýnilegri árangur er af starfi þeirra fé-
laga, sem helgað hafa sig heimilisiðnaði, eða unn-
ið að því að koma upp sjúkrahúsum í ákveðnum
tilgangi eða fyrir vissa hluta landsins. Thorvald-
sensfélagið í Reykjavík reið á vaðið með að skapa
útsölumöguleika fyrir íslenzkan heimilisiðnað á
basar sínum, sem enn er starfandi. I Heimilisiðnað-
arfélagi íslands hafa jafnan starfað í stjórninni
einhverjar forgöngukonur kvennasamtakanna, þó
formaðurinn hafi ekki ævinlega verið kona. Fyrir
forgöngu þess félags og kvenfélaganna var um
margra ára skeið starfandi kona, Halldóra Bjarna-
dóttir, sem heimilisiðnaðarráðunautur. Ferðaðist
hún um landið og veitti heimilunum margvíslegar
leiðbeiningar, stóð fyrir heimilisiðnaðarsýningum
og hafði samband við önnur Norðurlönd. Heimilis-
iðnaðarsýning Norðurlanda, sem hér var haldin
síðastliðið sumar, var þá einnig ávöxtur af þessu
starfi, en þá var frú Arnheiður Jónsdóttir tekin
við forustu Heimilisiðnaðarfélagsins.
Þegar konur hlutu kosningarétt og kjörgengi til
Alþingis 1915, tóku kvenfélög í Reykjavík hönd-
um saman um fjársöfnun til landsspítala í Reykja-
vík, svo sem til minningar um þennan merka at-
burð. Vitanlega varð ekki reistur landsspítali fyr-
ir þessa söfnun, en hún hratt málinu af stað og
er ekki gott að segja, hversu miklu lengur þjóðin
hefði mátt bíða eftir spítalanum, ef kvenfélögin
hefðu ekki unnið þar að með ráðum og dáð. Sama
er að segja um barnaspítalann, sem nú er tekinn
til starfa, en þar hefur kvenfélagið Hringurinn
leyst af hendi hið mesta þrekvirki. Hugmyndin um
heilsuhælið í Kristnesi í Eyjafirði kom fyrst fram
á sambandsfundi norðlenzkra kvenna og svona
19. JÚNÍ
39