19. júní - 19.06.1974, Page 9

Land fólksins kalJa Grænlendingar
land sitt.
Hvernig lifir grænlenska þjóðin?
Viðtal við unga stúlku, Ragnhildi
Ingólfsdóttur, sem kynnti sér mál og líf
granna okkar um skeið.
Hún teiur að margir íslendingar geri sér
rangar hugmyndir um þetta sérstæða fólk.
— Og hvers varstu nú vísari um Grænland í
Julianehab, Ragnhildur?
— Julianeháb er fremur stór bær, byggður uppi
í fjallshlíð, þéttskipaður bárujárnsklæddurn timbur-
húsum i öllum litum. Nýju hverfin eru hvort sínu
megin í bænum, öðru megin einbýlishús og hinum
megin fjölbýlishús. Á siðustu árum hefur bærinn
verið í vexti, og þar er til dæmis stórt nýtt sjúkrahús
cg skóli fvrir börn á skyldunámsstigi. Áfastur við
þennan skóla er húsmæðraskólinn, sem ég bjó í.
Hann er eingöngu ætlaður grænlenskum námsmeyj-
um. Danir stvrkja stúlkur viðs vegar að til skóla-
vistar þarna. Þar voru likar reglur og á islenskum
húsmæðraskólum, til að mynda hvað varðaði úti-
vist á kvöldin. Á laugardögum fengu þær sem voru
19 ára og eldri lykla að húsinu, því að dansleikirnir
hefiast ekki fyrr en ldukkan 11 að kvöldi.
Ætlunin var, að þarna fengi ég kennslu i græn-
lensku, en svo kom i ljós að málið hafði ekki verið
kennt bar í 2 ár. Að vísu voru við skólann sérkenn-
arar i grænlensku, en þeir voru i verkfalli vegna
launadeilu. Kenndu þeir aðrar greinar í skólanum
á daginn. Varð ])ví úr að ég naut einkakennslu hjá
Henrik Lund. Fyrst notaði ég tímann til að jijálfa
mig í dönskunni, svo ég gæti betur notið kennslunn-
ar og skilið þýðingarnar. Svo var ég um tíma i barna-
skóla með 8-9 ára gömlum nemendum í tilrauna-
skyni. Þar náði ég ekki tilskyldum árangri. Græn-
lensku börnin kölluðu mig i byrjun Lahili, sem er
reyndar hljóðlíking af nafninu Ragnhildur, en svo
komust þau upp á lagið með að segja Ravnhild.
Fram í febrúar sótti ég tima hjá Henrik Lund, en
eftir það hjá grænlenskri stx'dku í húsmæðraskólan-
um. Við námið notaði ég danskar kennslubæ-kur,
sem ég hafði orðið mér úti um.
Grænlensk tunga er mjög margbrotin. Til þess að
geta mælt hana liðlega þarf 3-4 ára nám. Af sama
orðstofni myndast tugir orða sem hafa mismun-
andi merkingu, með þvi að b.æla við stofninn alls
konar endingum. Þar við bætast landshlutamállýsk-
urnar. Stafsetningin þykir erfið. Stafrófið byggist
hins vegar á því latneska eins og okkar. Ritmálið
er í notkun frá 1721. Grænland þýðir á grænlensku
„land fólksins" og grænlenska „mál fólksins“. Dag-
arnir heita eftir tölustöfum, nema sunnudagurinn,
sem þeir nefna sabat. Sjálfar tölurnar byggjast hins
vegar á fingurtalningu á mjög skemmtilegan hátt
Hálfan daginn vann ég á upptökuheimili fyrir
grænlensk börn á aldrinum 1-15 ára. Danska ríkið
rekur þessa stofnun, en hana gista börn af vandræða-
heimilum eða heimilum þar sem móðirin liggur á
sjúkrahúsi. Þar voru til dæmis börn drykkjusjúkl-
inga og af heimili, sem heilbrigðiseftirlitið hafði
lokað. t .Tulianehab eru tvö slik barnaheimili. Þar
cr starfandi barnaverndarnefnd og einhverskonar
ungbarnaeftirlit. Drykkjuskapur er talsvert almenn-
ur hjá miðaldra fólki. Rreytingarnar á grænlenska
þjófélaginu hafa harðast komið niður á þeirri kyn-
slóð .TTnga fólkið drekkur ekki jafn illa.
T Julianeháb er lika elliheimili. Þar er stundaður
allur perlusaumurinn, sem erlendu ferðamennirnir
kaupa. Það er gaman að sjá gömlu konurnar sitja
19. JÚNÍ
7