19. júní - 19.06.1974, Blaðsíða 23

munu okkar fyrirmyndir sóttar þangað hvað áhrær-
ir þessi málefni. Eitt og annað bendir þó til þess,
að þetta fyrirkomulag sé að breytast í þá átt að
færa sérkennsluna meira yfir í hinn almenna skóla
eftir því sem unnt er. Svíar hafa um nokkurt skeið
fylgt þessari tefnu og i Noregi munu vera á döfinni
breytingar á lögum um sérkennslu. Norðmenn hafa
í huga að fækka sérkennslustofnunum og freista
þess að skapa þroskaheftu börnunum aðstöðu í hin-
um almenna skóla, eftir því sem hægt er.
Eins og oftast þegar um nýmæli er að ræða, eru
menn ekki sammála um kosti þessara breytinga.
En hvað sem öllum ágreiningi líður, fer ekki hjá
því að ný viðhorf séu að ryðja sér til rúms, sem
fela i sér mannúðlegri meðferð og viðurkenningu
á réttindum þroskaheftra barna. Það hlýtur að
vera markmið þeirra, sem heilbrigðir eru, að stuðla
að bættum hag þeirra sem minnst mega sin, að
gefa þeim tækifæri til að lifa lifi sinu meðal þeirra
sem heilbrigðir eru. Með því að vista alla afbrigði-
lega einstaklinga á sérstökum stofnunum dafna for-
dómarnir í skjóli við þá múra, sem aðskilja þá
afbrigðilegu frá hinum venjulegu.
Líkamlega fötluð börn
Á hverju ári fæðast hér á landi nokkrir tugir bama
sem þarfnast þjálfunar vegna likamlegrar fötlun-
ar. Er hér einkum átt við hreyfihamlanir t. d. lam-
anir í útlimum, sem hindrar barnið i að hreyfa
sig á eðlilegan hátt. Orsakir geta verið mismunandi,
meðfæddar eða áunnar. Algengt er að heilablæðing
valdi lömun, sem stafar af sköddum i þeim stöðv-
um heilans, sem stjórna hreyfingum. Áverkar af
völdum slysa orsaka oft og tíðum líkamlegar fatlan-
ir, svo og vissir sjúkdómar eins og lömunarveiki.
Fyrir nokknim áratugum gekk hér á landi skæður
lömunarveikisfaraldur, og bera margir menjar eft-
ir sjúkdóminn enn þann dag í dag. Alvarlegar af-
leiðingar þessa sjúkdóms leiddu til stofnunar Styrkt-
arfélags lamaðra og fatlaðra árið 1952, sem kom á
fót þjálfunar- og æfingastöð fyrir fólk, sem tekið
hafði veikina. Fyrstu árin, sem æfingastöðin var
starfrækt, komu svo til einvörðungu lömunarveikis-
sjúklingar og meirihlutinn af þessu fólki voru böm
á ýmum aldri. Síðan hefur æfingastöð lamaðra
og fatlaðra starfað óslitið. Til ársins 1968 var hún
til húsa að Sjafnargötu 14 í Reykjavik, en upp frá
því að Háaleitisbraut 13 í Reykjavík, þar sem
Styrktarfélagið rekur nú starfsemi sina í vistlegum
húsakynnum. Þarna er tekið á móti fólki á öllum
aldri, sem þarfnast meðferðar, en stór hluti af sjúkl-
ingum eru börn, enda hafa þau forgang. Yngstu
börnin em j/2 árs þegar meðferð hefst, en með-
ferðin er m. a. fólgin í likamsþjálfun, sem læknar
og sjúkraþjálfarar veita og getur tekið mismun-
andi langan tíma, frá nokkmm mánuðum og allt
upp í nokkur ár. Mörg þessara barna þurfa á stoð-
tækjum að halda, svo sem sérstökum skóm, hjóla-
stólum o. fl. Sjúkratryggingar greiða hluta af kostn-
aðarverði stoðtækja, en hinsvegar greiða sjúkrasam-
lög cg sjúkratryggingar að fullu alla meðferð á æf-
ingastöðinni.
Mikill og tilfinnanlegur skortur er á sjúkraþjálf-
urum. Hefur verið reynt að bæta úr þessu með
því að fá fólk erlendis frá til þessara starfa. Þegar
þetta er ritað í apríl s. 1. voru 150-200 manns á
biðlista hjá æfingastöðinni á Háaleitisbraut 13.
í tengslum við æfingastöðina hefur verið starf-
andi leikskóli frá árinu 1971. Þangað koma daglega
15 börn, á forskólaaldri, sem auk leikskóladvalar-
innar njóta einnig meðferðar hjá sjúkraþjálfurum.
Eitt þeirra stóru vandamála, sem hreyfihömluð
börn eiga við að búa, er aðstaða þeirra til náms.
Enda þótt lög mæli svo fyrir, að þau eigi sama rétt
til menntunar og aðrir þegnar þjófélagsins, hefur
reyndin orðið önnur. Skólabyggingar em ekki hann-
aðar með tilliti til barna sem eru i hjólastólum. Sum
þessara barna munu njóta einhverrar einkakennslu
i heimahúsum, en önnur dvelja á heimavistarskól-
anum i Reykjadal í Mosfellssveit.
Það var fyrir forgöngu Styrktarfélags lamaðra
og fatlaðra, sem sá skóli var stofnaður árið 1969.
Vangefið barn lau-ir með lijálp sérstakra kennslu-
tækja undir leiðsögn sérkennara.
19. JÚNÍ
21