19. júní - 19.06.1974, Blaðsíða 15

móðurlausum börnum til 17 ára
aldurs í stað 16 ára aldurs, skuld-
binda feður sig til að greiða með-
lag til 17 ára aldurs, en ekki leng-
ur.
Það virðist undarlegt, að menn,
sem hafa sæmilegar tekjur og eru
ef til vill sjálfir langskólagengnir,
skuli við hjónaskilnað, almennt
semja um lægsta leyfilegt meðlag
og það skuklbinda þeir sig til að
greiða jafnlengi og Trygginga-
stofnun ríkisins greiðir meðlag
með föður- eða móðurlausum
börnum, en ekki lengur. Með
þessu móti verður fjárhagsleg að-
staða slíkra barna ekki betri en
föðurlausra barna. Á þessari reglu
eru undantekningar, en mjög fáar.
Núgildandi lög um almanna-
tryggingar eru nr. 67 frá 1971,
eins og þau lög eru eftir breyting-
ar, sem á þeim hafa verið gerðar
í desember 1971 og svo aftur á
árinu 1972. í þessum lögum er
kveðið á um ])að, að barnalífeyrir
skuli greiddur með börnum yngri
en 17 ára, ef annað hvort foreldra
er látið eða er örorkulifeyrisþegi,
enda eigi barnið lögheimili hér á
landi og annað hvort foreldra
þess eða barnið sjálft hafi átt hér
lögheimili a. m. k. þrjú síðustu
árin, áður en umsókn er lögð
fram. Séu báðir foreldrar látnir
eða örorkulífeyrisþegar, skal
greiddur tvöfaldur barnalífeyrir.
Þetta er meginbreyting frá
þeim lögum, sem giltu fyrir 1971,
en samkvæmt þeim skyldi greiða
barnalífeyri með börnum látinni
feðra. Svo var til stórkostlegt á-
kvæði, sem heimilaði að greiða
ekkli, allt að fullum barnalífeyri,
ef fráfall eiginkonu hafði valdið
tilfinnanlegri röskun á afkomu
hans. 1 þessum tilvikum átti
tryggingaráð að úrskurða um
það hvort barnalífeyrir skyldi
greiddur eða ekki. Mér skilst, að
t.il þess að fá barnalífeyri, hafi
ekkill þurft að hafa á framfæri
sinu a. m. k. þrjú börn á ómaga-
aldri og búa við erfiðan fjárhag.
I núgildandi lögum er svofellt
ákvæði:
„Hver, sem á lögheimili hér á
landi og verður ekkja eða ekkill
innan 67 ára aldurs, á rétt á bót-
um i sex mánuði eftir lát maka,
kr. 15.306 á mánuði.
Hafi bótaþegi bam yngra en
17 ára á framfæri sinu, á hann
rétt á bótum í 12 mánuði til við-
bótar, kr. 11.478, á mánuði."
Samkvæmt lögunum eins og
þau voru fyrir 1971, fengu ein-
ungis konur, sem urðu ekkjur, of-
antaldar bætur en ekki karlar,
sem misstu konur sínar.
Samkvæmt núgildandi lögum
skulu einstæðum mæðrum greidd
mæðralaun, þau em á mánuði
kr. 1.072 með einu barni; kr.
5.817 með tveimur börnum; kr.
11.633 með þremur bömum og
fleiri.
Tryggingaráði er heimilt að
greiða einstæðum feðrum, sem
halda heimili fyrir börn sín, sam-
bærileg laun svo og einstæðu
fósturforeldri. Þessi heimild kom
i lögin á árinu 1972.
Af þessum ákvæðum má sjá,
að löggjafinn reiknar nú orðið
með þvi, að almennt hafi frá-
fall konu eða móður einhver áhrif
á fjárhagslega afkomu fjölskyldu.
og virðist þetta stórkostlega hug-
myndaflug hafa verið fyllilega
tímabært.
Um réttindi og skyldur starfs-
manna ríkisins gilda lög nr. 38
frá 1954. I þessum lögum er tekið
fram, að konur og karlar hafi
jafnan rétt til opinberra starfa og
til sömu launa fyrir sömu störf.
t lögunum er ákvæði um það,
að konur er veita heimili forstöðu,
eigi rétt til þess að vinna tvo
þriðju hluta ákveðins vinnutíma
gegn samsvarandi frádrætti í
launum, enda megi slíkt verða
að skaðlausu. Samsvarandi íviln-
un má og öðrum veita, er sér-
staklega er farið, svo sem vegna
heilsuveilu.
Með lögum nr. 28 frá 1966 var
kveðið á um sömu atvinnuleysis-
bætur til karla og kvenna.
Með lögum nr. 60 frá 1961 var
ákveðið, að á árunum 1962-1967
skyldu laun kvenna hækka til
jafns við laun karla fyrir sömu
störf í almennri verkakvenna-
vinnu, verksmiðjuvinnu og versl-
unnar- og skrifstofuvinnu.
Samkvæmt lögum skal þannig
vera launajafnrétti með körlum
og konum. En karlar og konur
skulu hafa sömu laun fyrir sömu
störf. Þetta býður heim ýmsum
möguleikum, sem karlmanna-
þjóðfélagið notar sér að sjálfsögðu
og gerir það þannig, að þau störf,
sem ahnennt eru unnin af konum.
eru illa launuð, aftur á móti eru
þau störf, sem almennt eru unnin
af körlum, mun hetur launuð.
Launalega séð er bezt fyrir konur
að vinna starf, sem karlmenn hafa
almennt unnið. Ef ungar stúlkur
hættu að undirbúa sig fyrir og
sækja um vélritunarstörf, þannig
að það yrði að fara að nota karl-
menn til þessara starfa, þá myndu
launakjör örugglega breytast og
mun það sama eiga við á ótal
starfssviðum öðrum.
t apríl 1973 voru sett lög um
jafnlaunaráð. 1 1. grein þeirra
laga segir, að konum og körlum
skulu greidd jöfn laun fyrir jafn-
verðmæt og að öðru leyti sam-
bærileg störf.
Á árinu 1921 voru sett lög um
lifeyrissjóð embættismanna og
ekkna þeirra. í þessum lögum
segir svo í 3. gr.:
„Hver embættismaður, karl eða
13
19. .JÚNÍ