19. júní - 19.06.1974, Page 36

ur eignáSi Þorvar'öi Þórarinssyni Njálu og taldi að hann heföi
haft samtíöarfólk til fyrirmyndar um persónumótunina. Randalín
Filippusdóttir, Oddaverji aö œtt, var mágkona lians, gift Oddi
Þórarinssyni höföingja á ValþjófsstaÖ. Þessa konu telur fíaröi aÖ
Njáluhöfundur hafi í huga, er hann lýsir Hildigunni og segir um
hana, aö „hún var svo hög, aö fáar konur voru jafnhagar“. Þau
Oddur settu saman hú á Valþjáfsstaö rétt undir miöja 13. öld, á
svipuÖum tíma og hurÖin er talin gerÖ. Hér álítur BarÖi, aö þaö sé
hagleikur Randalínar, sem í rauninni sé lýst.
Svo þegar kemur fram undir siÖaskiptatímann voru enn aö
starfi margar hannyrÖa og hagleikskonur, sérstaklega í klaustr-
um og á hiskupsstólum. Sumar þeirra eru nafnkenndar eins og
t. d. abbadísin í fíevnisstaöarklauslri, Solveig fíafnsdóttir, og Hall-
dóra abbadís í Kirkjubœ. Þessar hannyröir hafa verið feikn miklar
aö magni, því kirkiur voru margar og stórar, og áttu þær flestar
tjöld um sig allar, jafnvel til skipta, svo sem jólatjöld, páskatjöld
og föstutjöld.
/ Viktoríu og Albertssafninu í London er „Vídalínsklœöið“
eftir nafnkunna konu, Þorbjörgu Magnúsdóttur, sem var gift Páli
lögmanni Vídalín í Viöidalstungu. ÞaÖ er rneö myndum úr biblí-
unni og meÖ vísum, sem Páll hefur ort, og segja þœr frá því hvern-
ig eÖa í hvaÖa áföngum klæöiö varö til.
Stuðluðu konur á nokkurn hátt að endurreisn
íslenskrar menningar?
Á 19. öldinni var islensk myndlist í endurvakningu eftir langa
deyfð. Þá sköpuöust þœr sérkennilegu félagslegu aÖstœður, að kon-
ur mynduÖu allverulegan bakhjarl aö þessari endurreisn. Sem
dæmi vildi ég nefnct frú Þuríði Kúld, sem bjó lengst af í Flatey á
Rreiöafiröi. Hún gekk fram í því aö styrkja Sigurö málara Guö-
mundsson til náms — og má raunar segja, aö konur hafi veriö
helsti styrkur Siguröar alla. hans tiö. Þær reistu honum og legstein
dauöum.
ILér í fíeykjavík má kalla, aö konur hafi rnyndáö einu borgara-
stéttina, sem um var aö rœöa. Eiginmenn þeirra voru enn hálf-
bændur. Þær höföu hins vegar margar fengiö menntun áö siÖ
þess tíma sem fól meöal annars í sér teikningu. Þetta leiddi til
19. jtnsrí