Sameiningin - 01.01.1920, Blaðsíða 8

8
sem ekkert getað gefið sig við stjórnarstörfum. Það er
orðið ljóst, að stjórnarráðið hefir jafnvel ekki frætt haml
um sum stórmálin, sem á dagskrá hafa komið síðan hann
veilítist. Á þeim tíma byrjar smalamenskan og brott-
reksturinn. Hvort þetta standi í nokkru sambandi hvað
við annað, er auðvitað ekki gott að segja fyrir víst, en
hitt er þó nokkurn veginn augljóst, að forseti var ekki
mikill hvatamaður þess ráðs á meðan hann var heill
heilsu.
Til eru fleiri, sem ekki eru sérlega upp með sér af
þessu tiltæki stjórnarinnar. Hér er ráðist á fáeina bylt-
ingaseggi, ekki fyrir illverk, heldur fyrir skoðanir og
kenningar. Þeim er gefið það að sök, að þeir telja stjórn-
arfarið hér alveg ótækt, og þykjast hafa á boðstólum ann-
að betra. Vilja nema úr gildi stjórnarskrá landsins og
annað hvort búa til aðra nýja, eða þá alls enga. Þennan
boðskap sinn hafa þeir stundum flutt með all-svæsnum
orðum.
Ekki skal dæmt hér um gildi slíkra kenninga. En er
þjóðin betur komin, þegar sá boðskapur er látinn varða
útlegð lír landinu? Er það holt, að stjórnarskráin, svo
dýrmæt sem hún er, sé hjúpuð þeirri friðhelgi. sem
hverja gagnstæða skoðun gjörir landræka? Þjóðin hefir
þó þegar gjört umbætur, ekki færri en átján, á því virðu-
lega skjali.
En hér er annað í húfi, dýrmætara en stjórnarskrá-
in. Það er frelsisandinn, sem gaf henni líf í fvrstu og
hefir fullkomnað hana í ýmsum greinum síðan. Sá andi
hefir mátt sín mikils hér. Hann hefir leyft állskonar
skoðunum að gjöra hér grein fyrir sjálfum sér óáreittum,
jafnvel þótt andvígir væri stjórnarfari og rótfestri fé-
lagsskipun þjóðarinnar. Landsmönnum, bæði innfædd-
um og aÖkomnum, hefir verið hlýtt til þessa frelsis Þeir
hafa elskað land og þjóð, af því þessi hugsun var hér í
öndvegi; þeir tignuðu fánann, af því hann var tákn henn-
ar, stjómarfar og félagsskipun, af því hvorttveggja var
frá henni komið. En nú era sumir komnir svo langt í
þjóðrækninni, að þeim finst nauðsynlegt að friÖhelga
þessar dýrmætu frelsisgjafir með því að stökkva þ>eim
mönnum öllum af landi brott, sem í móti mæla. Með öðr-