Sameiningin - 01.01.1920, Blaðsíða 10

10
Alla jafna lítur því lesandinn svo á, að hver skáldsaga
xnæli fram með lífi sinnar eigin hetju, fylgi henni að mál-
um, annað hvort til sóknar eða varaar. Og áhrifin verða
eftir því, hvernig þetta er gjört, og hvern mann sú hetja
hefir að geyma.
En hver verða þá áhrif þessarar nýu og margræddu
skáldsögu? Hvaða siðferðiskenning eða lífsskoðun rök-
styður hún? Þar er ekki nema um tvent að velja. Ann-
að hvort er hún fremur lúaleg árás á algengustu hug-
myndir manna um drengskap og velsæmi, eða þá vönx
þeirrar skoðunar, að bæta megi fyrir betrunarlausa var-
mensku með fáeinum afreksverkum. Yæmin siðleysis-
prédikun, á hvorn veginn sem hún er skilin.
Þau orð voru höfð eftir presti einum fyrir nokkrum
árum, að siðferðisáhrif kirkjunnar væri að mestu frá
henni horfin og skáldsögurnar teknar við. Studdi þá á-
lyktun með því að nefna nokkur sögurit, sem höfðu látið
af sér heyra talsverðan hvell og þyrlað upp orðaryki,
þegar þeim laust niður. Kirkjan veldur auðvitað sjald-
an slíltum æsingi, allra sízt þegar hún flytur fagnaðar-
erindi frelsarans með trú og dygð. Sá boðskapur er ekk-
ert níu daga undur. En það er engin sönnun um áhrifa-
leysi kirkjunnar. Sprengikúlur geta verið mesta
þarfa-þing; það er undir atvikum komið. Og skurki
og geðshræringum valda þær æfinlega. En illa færi þó
fyrir heiminum, ef hann hætti \úð gamaldags og látiausa
kornsáninguna, og tæki að planta sprengikúlum í staðinn.
Kirkjan hefir enn í dag þarft verk að vinna, þótt ekki
verði það jafnan saga til næsta bæjar,xegar kennimaður
opnar munninn. Það verk getur hún ekki látið frá sér í
hendur útsláttarsömum sagnasmiðum, sem sumir hverjir
ganga í berhögg við alment velsæmi til þess að gjöra sig
merkilega. G. G.
AFMÆLIS-HUGSUN
(18. Janúar 1920).
Hugur minn svífur að helgidóm þínum,
Heilagi faðir, mig veikan þú styð.
Ljósið þitt, Jesús, með lífskrafti sínum
Leiðsögn mér veiti og eilífan frið;