Fréttablaðið - 25.06.2011, Blaðsíða 12

12 25. júní 2011 LAUGARDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
SPOTTIÐ
ÞORSTEINN
PÁLSSON
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
Álit hagfræðinganefndar-innar um áhrif sjávarút-vegsstefnu ríkisstjórn-arinnar á þjóðarhag
hefur eðlilega vakið athygli. Það
dregur skýrt fram þann skaða
sem þjóðarbúið verður fyrir. Eng-
inn ágreiningur er um þá niður-
stöðu. En eins og oft áður lítur þó
hver sínum augum silfrið.
ASÍ telur að afleiðingarnar
bitni á almenningi með gengis-
lækkunum og lakari lífskjörum.
Ríkisstjórnin lítur hins vegar
svo á að almenningur muni njóta
verri kjara í réttlátara þjóð-
félagi. Lífskjaraskerðingin er
verðmiðinn á réttlætinu að mati
forsætisráðherra og fjármála-
ráðherra. Þessi gerólíka afstaða
forystumanna ríkisstjórnarinn-
ar og leiðtoga
stærstu sam-
taka almanna-
hagsmu na í
landinu dregur
fram skörp og
andstæð hug-
myndafræðileg
sjónarhorn.
A SÍ segir
rétt i lega að
sjávarútvegs-
stefnan leiði til óstöðugleika í
peningamálum. Hann orsakar
ekki bara lakari lífskjör. Án stöð-
ugleika í peningamálum er Evr-
ópusambandsaðild sjálfkrafa úr
sögunni.
Þegar forseti ASÍ gagnrýndi
ríkisstjórnina fyrir fyrstu svikin
við stöðugleikasáttmálann, sem
kallaður var, fékk hann ádrepu
frá Árna Páli Árnasyni, þáver-
andi félagsmálaráðherra, fyrir
stéttasamvinnu. Nú tekur Árni
Páll í hlutverki efnahagsráð-
herra hinn pólinn í hæðina. Með
skýrum hugmyndafræðilegum
rökum lýsti hann í vikunni and-
stöðu við þá hugsun sem liggur
að baki stefnu forsætisráðherrans
og fjármálaráðherrans í sjávar-
útvegsmálum og þar af leiðandi í
Evrópumálum.
Efnahagsráðherrann veit að
sjávarútvegsstefna forystumanna
ríkisstjórnarflokkanna útilokar
efnahagslega endurreisn lands-
ins. Hin hliðin á þeim peningi er
að Ísland getur ekki uppfyllt þau
efnahagslegu skilyrði sem aðild
að Evrópusambandinu krefst.
Sjávarútvegsstefnan útilokar ESB-aðild
Fljótlega á ferlinum lýsti forsætisráðherra því yfir að Samfylkingin hefði yfirgefið þá frjálslyndu
jafnaðarstefnu sem á síðari árum
hefur verið kennd við Blair, fyrr-
verandi forsætisráðherra Breta.
Breski Verkamannaflokkurinn
var reyndar síðastur slíkra flokka
í Evrópu til að aðlagast nútíma
miðjuhugmyndafræði um sam-
spil arðsemi í rekstri fyrirtækja
og velferðar. Forsætisráðherra
Íslands bað þjóðina hins vegar
afsökunar á slíkri hægrivillu með
loforði um að þau mistök yrðu
aldrei endurtekin.
Yfirlýsingin átti að sannfæra VG
um að enginn hugmyndafræðileg-
ur ágreiningur gæti spillt sam-
starfi flokkanna. Það hefur gengið
eftir. Augljós afleiðing af þessari
grundvallarstefnubreytingu er sú
að Samfylkingin fórnar í reynd
markmiðum sínum í Evrópu-
málum og situr ábyrg fyrir hug-
myndafræði VG í efnahagsmálum.
Þetta er að vísu ekki sagt upphátt.
Menn láta enn eins og engin tengsl
séu á milli efnahagsstefnunnar og
Evrópumálanna.
Utanríkisráðherra stýrir við-
ræðunum listilega. Allir sjá þó
að hendur hans til að hafa alhliða
pólitíska forystu í nafni ríkis-
stjórnarinnar í Evrópumálunum
eru bundnar. Ástæðan er sú að
forsætisráðherra vill ekki fylgja
fram þeirri efnahagspólitík sem er
forsenda aðildar og VG er í virkri
andstöðu. Því hangir pólitísk for-
ysta málsins í lausu lofti. Ríkis-
stjórnin stefnir í raun í aðra átt.
Ummæli efnahagsráðherrans
um sjávarútvegsstefnuna eru
fyrsti vísirinn að umbrotum í þing-
flokki Samfylkingarinnar gegn
þessu hugmyndafræðilega aft-
urhvarfi. Orð hans eru því merk
tíðindi. Þau skorðast ekki við
afmörkuð tæknileg úrlausnarefni
í sjávarútvegi. Framhjá því verður
ekki horft að þau hafa mun víðtæk-
ara pólitískt gildi.
Hugmyndafræðileg umbrot
Auðvelt væri að álykta sem svo að efnahagsráð-herrann væri einn um það í Samfylkingunni að hafa
raunverulegan áhuga á að stýra
efnahagsmálunum á þann veg að
Evrópusambandsaðild verði mögu-
leg. Viðurkenna verður að líta mætti
á það sem kerskni að hrapa að slíkri
niðurstöðu þó að enginn annar ráð-
herra hafi talað í þessa veru.
Enginn getur efast um að utan-
ríkisráðherrann og fleiri þing-
menn flokksins vilji í hjarta sínu
fylgja efnahagsstefnu sem eykur
líkurnar á Evrópusambandsaðild
fremur en að vera sporgöngumenn
forsætisráðherra á þeirri leið sem
sjávarútvegsstefnan endurspegl-
ar. Jóhanna Sigurðardóttir er eini
forsætisráðherra umsóknarríkis
sem lagt hefur í heilagt stríð gegn
atvinnulífinu samhliða aðildarvið-
ræðum. Herfræði af því tagi er
uppskrift fyrir tap á báðum víg-
stöðvum.
Sjávarútvegsfrumvörpin voru
ekki tæknileg mistök. Þau lýsa
skýrri hugmyndafræði. En það eru
miklir almannahagsmunir í húfi
eins og forysta ASÍ hefur bent á.
Spurningin er þessi: Verður hlust-
að á efnahagsráðherrann?
Verður hlustað á efnahagsráðherrann?
Bergstaðastræti 13, 101 Rvk. s: 571-3050, www.allirkrakkar.is
Útsalan er hafin
M
eðlimum íslensku þjóðkirkjunnar hefur fækkað jafnt
og nokkuð þétt undanfarinn hálfan annan áratug.
Úrsagnir úr þjóðkirkjunni haldast í hendur við
aukinn þunga umræðunnar um aðskilnað ríkis og
kirkju en einnig má tengja fækkun í þjóðkirkjunni
bæði umræðu um kynferðisbrot fyrrum biskups, Ólafs Skúlasonar,
og til að mynda afstöðu kirkjunnar til hjónabands samkynhneigðra,
afstöðu sem góðu heilli breyttist.
Síðasta hrina úrsagna hefur
staðið síðan um hvítasunnu en
daginn eftir hana var haldið
aukakirkjuþing til að fjalla um
rannsóknarskýrslu um viðbrögð
við ásökunum um kynferðisbrot.
Sú ákvörðun að láta vinna þessa
skýrslu benti til þess að taka ætti
á málum af ábyrgð. Því bundu margir vonir við kirkjuþingið.
Viðbrögð þingsins hljóta því að vera mikil vonbrigði öllum þeim
sem vilja vera þátttakendur í samfélagi kirkjunnar og geta treyst
fulltrúum hennar. Kirkjan hafði vel unna skýrslu í höndum, skýrslu
sem var til þess fallin að nýta til umbóta og til að sýna í verki
afdráttarlausan vilja til að gera betur.
Þjóðkirkjan er ekki eina kirkjan sem er í vanda. Fullkomin
afneitun kaþólsku kirkjunnar á viðurstyggilegum kynferðisbrotum
sem framin voru í Landakotsskóla gefur sannarlega ekki tilefni til
að treysta þeirri kirkju, ekki síst í ljósi þess að enn þann dag í dag
virðist afneitunin á þeim bæ vera alger.
Kirkjurnar og þjónar hennar verða að horfast í augu við að þótt
hægt hafi verið að líta undan og þykjast ekki sjá og skilja þegar
prestar og aðrir þjónar kirkjunnar níddust á börnum og konum,
svo lengi sem fram undir aldamótin 2000, þá er slíkt ekki umborið
lengur. Undanbrögð við því að taka ábyrgð og sýna iðrun vegna
slíkra atburða gera ekkert nema að grafa undan trausti.
Umræðan um aðskilnað ríkis og kirkju verður stöðugt áleitnari
og þeim virðist raunar fjölga einnig innan þjóðkirkjunnar sem
álíta að rétt kunni að vera að rjúfa þessi tengsl. Um síðustu áramót
voru 75 prósent þjóðarinnar aðilar að þjóðkirkjunni. Við þá tölu
bætast svo úrsagnir síðustu vikna sem lækka hlutfallið enn. Liðlega
fjórðungur þjóðarinnar eru þannig aðilar að öðrum söfnuðum eða
utan trúfélaga.
Innan við helmingur þjóðarinnar sagðist treysta sóknarkirkju
sinni og prestum hennar í könnun sem Capacent gerði fyrir þjóð-
kirkjuna síðastliðið haust. Á sama tíma sögðust um 20 prósent ekki
treysta sóknarkirkju sinni.
Ljóst er að fækkunin sem orðið hefur í þjóðkirkjunni hlýtur að
auka þunga umræðunnar um aðskilnað ríkis og kirkju. Að auki
er umhugsunarefni hvort forráðamönnum kirkjunnar þyki traust
tæplega helmings þjóðarinnar á sóknarkirkju sinni fullnægjandi.
Ljóst er að vilji afar margra þjóna kirkjunnar stendur til þess
að senda afdráttarlaus skilaboð um að meðvirkni með kynferðis-
brotum, sem um leið er vanvirða við þolendur brotanna, sé ekki
liðin í íslensku þjóðkirkjunni. Þeim öflum verður vonandi ágengt
sem allra fyrst.
Rannsóknarskýrslan og kirkjuþingið:
Góðu tækifæri
kastað á glæ
SKOÐUN
Steinunn
Stefánsdóttir
steinunn@frettabladid.is