Fréttablaðið - 07.07.2011, Blaðsíða 24

24 7. júlí 2011 FIMMTUDAGUR
Í gegnum tíðina hef ég deilt göngu-stígum höfuðborgarsvæðisins
með flóru vegfarenda stórum og
smáum í mesta bróðerni. Nú hátt-
ar svo til að annar hópur, ekki jafn
velkominn fyrir mína parta, er að
ryðja sér þar til rúms. Nefnilega
ökuþórar svokallaðra rafmagns-
vespa. Til upplýsingar er um að
ræða 60 kg farartæki sem kemst
upp í 25 km/h og gengur fyrir
rafmagni eins og nafnið gefur til
kynna en er að öðru leyti áþekk
venjulegum vespum hvað varðar
hæð, breidd og hjólhaf.
Hvorki löggjafinn né fram-
kvæmdarvaldið hafa séð ástæðu til
að bregðast við tilkomu rafmagns-
vespa á markað hér á landi. Ekki
þarf því próf til að aka rafmagns-
vespu og eru þær flokkaðar sem
reiðhjól í skilningi umferðarlaga
nr. 50/1987. Til samanburðar er
venjulegt reiðhjól á bilinu 10-15 kg
en eigin þyngd rafmagnsvespu er
60 kg eins og áður segir. Af þessu
leiðir að rafmagnsvespur eru ekki
skráningarskyldar og þarf ekki
að vátryggja þær sérstaklega, svo
sem gagnvart tjóni sem ökumaður
kann að valda á munum eða líkama
þriðja manns.
Þetta er athyglisverð staða,
ekki síst í ljósi þess að 60 kg hlut-
ur á 25 km/h vegur í raun 600 kg
ef hann rekst á kyrrstæðan hlut.
Er þá aðeins gert ráð fyrir eigin
þyngd vespunnar en til viðbótar
henni hlýtur oftast að koma líkams-
þyngd viðkomandi ökumanns. Ef
við gefum okkur að ökumaður far-
artækisins sé á bilinu 40-60 kg.
(enda oftast um að ræða börn og
unglinga) er höggið orðið á bilinu 1
til 1,2 tonn við árekstur. Er þá ótal-
inn hraði og þyngd þess sem á móti
kemur.
Þá kemur enn fremur í ljós að
réttarstaða einstaklings sem lend-
ir í árekstri við rafmagnsvespu er
mun lakari en þess sem lendir t.d.
í árekstri við ótryggða bifreið. Það
háttar nefnilega svo til að hérlendis
eru starfrækt samtök Alþjóðlegra
bifreiðatrygginga. Er kveðið á um
skylduaðild vátryggingafélaga, sem
taka að sér ábyrgðartryggingar
skráningarskyldra vél knúinna öku-
tækja í umferðarlögum. Hlutverk
samtakanna er m.a. að ábyrgjast
og annast uppgjör tjóna af völdum
óvátryggðra ökutækja. Þetta þýðir
að sá sem lendir í tjóni af völdum
bifreiðar, sem einhverra hluta
vegna er ekki vátryggð, á rétt á
greiðslu bóta úr hendi samtakanna
skv. reglugerð um lögmæltar öku-
tækjatryggingar.
Sá einstaklingur sem í göngu-
túrnum sínum verður fyrir því
óláni að vera keyrður niður af raf-
magnsvespu þannig að af hlýst t.d.
líkamstjón getur hins vegar ekki
leitað til fyrrnefndra samtaka til
greiðslu bóta enda ekki um skrán-
ingarskylt ökutæki að ræða. Undir
þeim kringumstæðum er ekki
annað í stöðunni fyrir tjónþola en
að leita í persónulegar trygging-
ar ökumanns vespunnar, t.d. fjöl-
skyldutryggingu ef svo heppilega
vill til að henni sé til að dreifa. Að
öðrum kosti þarf tjónþoli að halda
rétti sínum til streitu gagnvart
tjónvaldi upp á eigin spýtur og þá
með rekstri skaðabótamáls fyrir
dómstólum ef svo ber undir með
tilheyrandi kostnaði og fyrirhöfn.
Svo er bara að krossa fingur og
vona að tjónvaldur sé gjaldfær en
ekki er svigrúm til að fjalla um þátt
almannatrygginga í þessari grein.
Við blasir að rafmagnsvespur
eru ekki gæfulegir gestir á göngu-
stígum og full ástæða til að grípa
inn í með regluverki áður en slys
ber að höndum. Það er ekki ein-
ungis sjálfsagt heldur nauðsynlegt
einkum með tilliti til öryggis ann-
arra vegfarenda ef það er virkilega
meiningin að láta þá deila göngu-
stígum landsins með eklum raf-
magnsvespa.
Rafmagnsvespur á göngustígum
Hinn 11. mars sl. var íbúum í Túnahverfi boðið til kynningar-
fundar vegna deiliskipulags í Túna-
hverfi. Bæjarstjórn Garðabæjar
sá sig nauðbeygða að fara í skipu-
lagsmál vegna deilumála sem upp
hafa komið bæði í Túnahverfi og á
Arnar nesi. Á fundinum voru íbúum
Túnahverfis kynntar hugmyndir að
nýju deiliskipulagi. Helsta breyting-
in sem fram kom á þessum fundi
var sú, að áður skipulagt svæði,
Silfurtún – Hofstaðamýri, myndi
falla undir skipulag Túnahverfis.
Á fundinum komu fram hugmyndir
um stækkun á skátaheimilinu sem
þar er. Íbúar gerðu strax athuga-
semdir við þá hugmynd. Hinn 8.
maí barst íbúum við Faxatún ásamt
íbúum við Engimýri, grenndar-
kynning vegna stækkunar á leik-
skólanum Bæjarbóli, sem sett yrði
á áður skipulagt svæði Silfurtún –
Hofstaðamýri. Íbúar við Faxatún
gerðu allir athugasemd við þessa
skipulagsbreytingu.
Rök íbúanna eru þessi:
Svæðið er í deiliskipulagsvinnu
fyrir Túnahverfið og ekki grund-
völlur að taka einn lið úr skipu-
lagsvinnunni. Starfsemi á svæðinu
er þegar of mikil, leikskóli, skáta-
heimili, með virka skátastarfsemi
og útleigu á sal. Hjálparsveit skáta
í Garðabæ, smíðavöllur, skólagarðar
og ævintýranámskeið.
Gögn sem bárust vegna grenndar-
kynningar voru ófullnægjandi.
Í grenndarkynningu kemur ekki
fram hæðarlega hússins og hver
aukning verður á starfsemi á leik-
skólalóðinni, en samkvæmt mati
verður hér um 30% aukningu að
ræða.
Bæjaryfirvöld hafa ákveðið að
hunsa allar athugasemdir, sem
bárust vegna grenndarkynning-
ar. Svo virðist sem stjórnendur
Garðabæjar hafi gleymt settum
markmiðum eða er lýðræðisstefna
Garðabæjar aðeins stafir á blaði og
gott að draga upp við hátíðleg tæki-
færi? Eftir setu á bæjarstjórnar-
fundum höfum við fengið staðfest
að lýðræðis stefna Garðabæjar er
aðeins fyrir suma. Ónæði vegna
byggingaframkvæmda inni í íbúð-
arhverfi var mikið áhyggjuefni full-
trúa Samfylkingar, en málefni íbúa
við Túnin voru tekin upp til mála-
mynda og þótti ekki vert að fá niður-
stöðu um þeirra mál.
Á bæjarstjórnarfundi hinn 19.
maí kom fram að bæjarstjóri væri
á förum til Norðurlandanna til að
kynna sér skipulagsmál varðandi
samgöngur. Markmiðið: að bæta
lífsgæði okkar á höfuðborgar-
svæðinu. Sami bæjarstjóri stóð í
pontu á bæjarstjórnarfundi hinn
16. júní sl. og upplýsti að fólk vildi
hafa leikskóla nærri sínu heimili.
Því spyrjum við af hverju eru ekki
leikskólar í Flatahverfi og á Arnar-
nesi? Ágæti bæjarstjóri, hvað með
lífsgæði okkar íbúa í Túnahverfi?
Á bæjarstjórnarfundi hinn 16.
júní var rætt um bréf íbúa á Arnar-
nesi varðandi frágang lóðar og
umferð reiðhjóla við Hegranes og
Súlunes og áhyggjur íbúa um verð-
mæti eigna sinna vegna þessa.
Bæjar fulltrúar Garðabæjar deildu
þessum áhyggjum íbúans. Hvað
með verðmæti eigna okkar sem
búum í Túnahverfi?
Á sama fundi gerði formaður
skipulagsnefndar, Stefán Konráðs-
son, grein fyrir ástæðum fyrir
vali á stækkun við Bæjarból. Sam-
kvæmt útreikningum er ódýr-
ast að flytja húsið þangað. Stefán
sagði að tekið hefði verið tillit til
íbúa, aðgangur að húsinu yrði ekki
af göngustíg heldur um lóð leik-
skólans. Þessi göngustígur sem um
ræðir liggur með íbúðarhúsum við
Engimýri, ekki komu athugasemdir
frá íbúum þar. Hver er þá ástæðan
fyrir því að tekið er tillit til þeirra
sem þar búa? Er það vegna fjöl-
skyldutengsla bæjarstjóra við íbúa
þar? Svo virðist sem þetta leikskóla-
mál sé hugarfóstur bæjar stjórans.
Valdastrúktúr bæjar stjórnar
Garðabæjar virðist eitthvað vera
úr lagi genginn. Ef menn átta sig
ekki á því þá er bæjarstjóri ráð-
inn til starfa, hann er ekki kosinn
bæjar fulltrúi, hann tilheyrir stjórn-
sýslunni. Bæjar fulltrúar verða að
axla sína ábyrgð. Þeir hafa rétt til
að taka ákvarðanir, þeir voru kosnir
til þess. Það eru réttindi okkar íbúa
að hafa áhrif á ákvarðanir bæjar-
fulltrúa og það er skylda bæjar-
stjóra að vinna að og koma þeim
ákvörðunum í verk.
Framkoma Áslaugar Huldu Jóns-
dóttur í ræðustól, viðhorf hennar
til leikskólans Bæjarbóls og okkar
íbúa við Faxatún kom mjög á óvart.
Með vísan til orða bæjarstjóra um
að leikskólar ættu að vera sem næst
heimilinu, þá hefði Áslaug átt að
fara fram á að leikskóli yrði reistur
á Arnarnesi.
Á fundi bæjarstjórnar 16. júní
var hjúkrunarheimilið Holtsbúð til
umræðu. Það fór fyrir brjóstið á
bæjarfulltrúum að málið hefði ratað
í fjölmiðla. Ágætu bæjarfulltrúar
við íbúar höfum lagt okkur í líma
við að halda okkar málum innan
Garðabæjar. Það hefur ekki skilað
okkur neinu.
Framganga bæjaryfirvalda í
Garðabæ og einbeittur vilji þeirra
að koma málum í gegn með stjórn-
sýsluklækjum og að fólk í launuðu
starfi vinni markvisst gegn okkar
hagsmunum er óviðeigandi.
Mótmæli íbúa vegna starfsemi
á umræddu svæði byrjaði 2009,
vegna gegndarlausra veisluhalda í
skátaheimili. Það sem við upplifum
núna er vilji bæjaryfirvalda til að
auka verulega við starfsemi á svæð-
inu sem nú þegar er fullmettað af
hávaðamengun auk sjónmengunar.
Almennt viðhald svæðisins er lélegt,
húsum hent niður eftir geðþótta og
ekkert hugsað um útlit eða sam-
ræmi byggðar.
Það sem við íbúar förum fram á:
■ Að starfsemi á svæðinu verði ekki
aukin.
■ Að íbúar í Garðabæ eins og í öllum
öðrum samfélögum njóti sömu
réttinda og hafi sömu skyldur, þar
sem þeim kostum og göllum, sem
fylgja því að búa í bæjarfélagi sé
skipt eðlilega á íbúa. Gæta verður
meðalhófs þegar samfélagslegri
starfsemi er dreift niður á hverfi
sveitarfélaga.
■ Að jafnræðis sé gætt í ákvarðana-
tökum í bænum.
■ Að bæjarfulltrúar tali við okkur
með virðingu.
■ Að tekið verði tillit til athuga-
semda okkar og þeim svarað
skriflega.
Opið bréf til bæjar-
stjórnar Garðabæjar
Fréttir af barnaníðingum eru að verða daglegt brauð í íslensku
samfélagi. Það er á sama tíma gott
og slæmt. Gott því að með upplýs-
ingu getum við varið okkur betur
með því að fræða börnin okkar,
slæmt vegna þess að það gerir
okkur döpur og reið og staðfestir
vitneskjuna um að saklaus börn
geti verið í hættu.
Við getum sem foreldrar eða
forráðamenn aldrei fyrirbyggt að
fullu að börnin okkar verði fyrir
kynferðislegri misnotkun enda
er yfirleitt um brot á trausti að
ræða. Oftar en ekki er einstak-
lingur að verki sem við treystum.
Hins vegar eigum við að grípa
til ákveðinna ráðstafa til að tor-
velda aðgang að börnunum okkar.
Aðhald, eftirlit og aðgengi. Þessi
atriði eru á okkar ábyrgð og við
ættum alltaf að hafa þau ofarlega
í huga.
Barnaníðingar eru m.a. þekktir
fyrir að skapa sér öruggan grund-
völl áður en þeir láta til skarar
skríða gagnvart barni eða börnum
sem þeir hafa valið sér sem fórn-
arlömb. Oft koma þeir sér fyrir
á nýjum stöðum þar sem enginn
þekkir þá og taka sér marga mán-
uði upp í nokkur ár að byggja upp
traust í samfélaginu áður en þeir
fara að misnota það traust. Þeir
eru viðkunnanlegir, oft og tíðum
„alltof“ hjálpsamir og alltaf reiðu-
búnir að líta eftir börnum.
Við erum flest öll meðvituð um
þær hættur sem stafa af barna-
níðingum og reynum að fræða
börnin um aðstæður sem þarf að
forðast og hvetja þau til að segja
frá ef einhver snertir einkastað-
ina þeirra eða ef fullorðið fólk vill
eiga leyndarmál með þeim. En
eru einhver börn í meiri hættu en
önnur?
Nýlega héldu samtökin „Blátt
áfram“ ráðstefnu þar sem dr.
Carla van Dam réttarsálfræðing-
ur flutti fyrirlestur um bók sína
„Identifying child molestors“ (Að
bera kennsl á barnaníðinga). Í bók-
inni kemur m.a. fram að börn ein-
stæðra mæðra eru í áhættuhópi
hvað misnotkun varðar. Það er
vegna þess að barnaníðingar eru
útsmognir í því að finna leiðir að
börnum. Einstæðar mæður eru
háðar því að einhver gæti barna
þeirra meðan þær vinna, sinna
félagsstörfum eða fara út á lífið.
Oft eru þær mjög þakklátar fyrir
hjálpsemina og átta sig ekki á hvað
er í vændum. Með því að fara í
sambúð með einstæðum mæðrum
komast barnaníðingarnir að börn-
um þeirra enda áhuginn á börn-
unum tilgangur sambúðarinnar
í upphafi. Bók van Dam er m.a.
byggð á frásögnum barnaníðinga
um þær aðferðir sem þeir beita til
að komast að börnum. Þeir sækja í
störf þar sem aðgangur að börnum
er auðveldur eins og við kennslu
og æskulýðsstörf, á frístunda-
heimilum og í íþróttafélögum, alls
staðar þar sem börn eru og for-
eldrarnir telja að þau eigi að vera
óhult. Nýlega var bandarískur
barnalæknir til að mynda dæmd-
ur fyrir barnaníð en sá hafði mis-
notað yfir 100 börn á 12 árum.
Barnaníðingar velja sér fórnar-
lömb í því umhverfi sem þeir
hafa komið sér fyrir, þeir finna út
hvaða barn er eftirlitslaust, hvaða
barn hefur lágt sjálfsmat, hvaða
barn er einmana, hver eru van-
rækt og sýna þess merki að vanta
væntumþykju og hlýju. Þessi börn
geta skorið sig úr og verið inn í sig
á einhvern hátt sem þeir eru fljótir
að skynja. Þeir velja þessi börn því
að það er auðvelt að vinna traust
þeirra og vináttu og minni hætta
á að þau segi frá ef þeir leyfa sér
að snerta þau. Oft gera þeir var-
færnislegar tilraunir til að byrja
með og athuga hvort börn segi
frá. Geri þau það eru þeir tilbúnir
með afsakanir og láta sem um
misskilning sé að ræða. Þau börn
sem segja frá verða látin í friði,
hin sem þegja verða fórnarlömb
þeirra. Þess vegna er svo mikil-
vægt að við upplýsum börn okkar
og hvetjum þau til að segja frá
slíkum snertingum eða leyndar-
málum.
Hvort sem við búum á höfuð-
borgarsvæðinu eða á landsbyggð-
inni þurfum við að fylgjast með
því hvar börnin okkar eru. Frjáls-
ræðið er meira úti á landi en í
Reykjavík og næsta nágrenni.
Frelsið sem fylgir því að ala upp
barn á landsbyggðinni er að sjálf-
sögðu yndislegt. Hins vegar eru
fréttir af kynferðisbrotum orðnar
of algengar til þess að við getum
fellt okkur við að þau séu eftirlits-
laus allan daginn. Það á ekki leng-
ur við.
Við berum ábyrgð á börnun-
um okkar og aðgengi annarra að
þeim. Með því að hafa reglur og
setja börnunum mörk torveldum
við aðgang barnaníðinga að þeim.
Barnaníðingar fyrirfinn-
ast því miður í flestöllum sam-
félögum. Við vitum að þeir leita
uppi staði þar sem aðgangur að
börnum er auðveldur. Þar sem nú
er sumar og skólar og leikskólar
í sumarfríum eru börnin úti nán-
ast allan daginn og gleyma sér í
leik. Það er því brýnt að foreldr-
ar fylgist með börnum sínum og
veiti þeim aðhald, viti hvar þau
eru niður komin og treysti ekki
um of á góðmennsku annarra. Í
slíkri varúðarráðstöfun felst alls
engin vænisýki. Hún er sjálfsögð í
nútímasamfélagi. Áður héldum við
að börnin væru örugg. Nú vitum
við einfaldlega betur.
Aðgangur að börnum
Barnavernd
Hildur Jakobína
Gísladóttir
félagsmálastjóri
Stranda- og
Reykhólahrepps
Skipulagsmál
Sóley Björg Færseth
íbúi í Faxatúni
Hrefna Geirsdóttir
íbúi í Faxatúni
Samgöngumál
Alma R. R.
Thorarensen
lögfræðinemi
Suðurlandsbraut 20, Reykjavík | Sími 588 0200 | www.eirvik.is
Jura kaffivélar