Búfræðingurinn - 01.01.1936, Síða 45

41
Haugarfinn finnst sem illgresi um allan heim,eink;um í norðlægum
löndum. ÍGrænlandi hafa arfafræ fundist í gömlum rústum frá byggð
íslendinga þar. Einnig í norsku víkingaskipi,er grafið var úr jörði
árið 19o4. Her á landi er arfinn algengasta illgresið x görðum.
2. Hjartarfi (Capsella hursa pastorús). Hver planta gefur um
2ooo - 4oooo fræ. Spíraði með loo % eftir 4oo daga og með 52 %
eftir að hafa legið í jarðvegi 1 vetur, Um.efnainnihald og fræ í
áburði fyrir þessa tegund og haugarfa vísast til taflanna bls.57, 59'
3* Skurfa (Spergula arvensis). Fræ af jurt looo - loooo. Ákaf-
lega útbreitt illgresi víða um heim. Þolir illa sterka vökva. Jurtin
þekur oft jarðveginn gersamlega. Sjá ennfremur töflur bls. 37 og 39*
4. Lokasjóður (Rhinanthbs minor.:cða Alectoiolophus minor).
Finnst sums staðar all mikið af honum í túnum og engjum. Er aðallega
í norðlægum löndum. Tegundin er erlendis talin sníkjujurt að nokkru
leyti. Rotin er talin stufct og veik,og á henni finnast einskonar
sogskálar,er jurtin leggur að öörum jurtum,borar sig inn í leiðslu-
vefi þeirra og sýgur jpaðan næringu. Þar sem plantan vex þétt,lifa
þær hver á annari,þannig að nokkrar fá yfirhöndina og verða sterk-
astar og útpína hinar. Þarf mikið ljós. Vöxtur annara jurta verður
ávalt gisinn,þar sem lokasjóður vex.
5* Baldursbrá (Matricaria inodora). Það er tvíær jurt, sem
jproskar fræ á öðru ári. Fræ loooo - 21oooo af hverri jurt og jafnvel
meira. Er mjög algeng sem illgresi allt frá Finnmörk suður til mið-
jarðarlínu. Spírar mjög fljótt,og þolir að liggja í jarðvegi minnst
í 6 ár. Sjá einnig töflur bls. 37 og 39* Getur verið fjölær.
B. Fjölærar jurtir.
6. Vegarfi (Cerastinum vulgatum). Talinn vera ýmist einær eða
fjölær með um 12oo fræ á plöntu. Er algengur víða ítúnum hér á
landi. Vex í alls konar jarð'vegi í flestum löndum.Sjá bls.37 og 39*
7.Brennisóley (Ranunculus acer). Algeng jurt í túnum hér á
landi og yfirleitt í norðlægum löndum. í norðanverðum Noregi er það
ekki sjaldgæft,að hún þekur 2o - 25 % af yfirborði graslendis. Um
15o - 9oo fræ á jurt. Eftir loo daga spíraði 85 %* Hún þroskar fræ
a öðru ári. Jurtin inniheldur eiturefni(anemonin),sem hefir sterk-
astar verkanir,þegar jurtin blómstrar,en minnka við purrlc.Sjá bls.37
ð.Héfsóley (Caltha palustris). Það er einkenuisplanta fyrir
súra og vota jörð. Er hér algeng á deiglendum túnum og mikið af
henni í norðlægum löndum. Hver planta gifur um 28oo fræ,er spírar
Dieð 55 % eftir loo daga. Veldur bó].gu x meltingarfærum, ef skepnur
eta mikið af henni,kveisu og í einstaka tilfelli dauða.