Frjáls verslun - 01.02.2004, Qupperneq 6

RITSTJÓRNARGREIN
BJÖRGUN BALDVINS
Fuglinn í fjörunni hann...
Eg tek ofan fyrir Þorsteini Má Baldvinssyni, skipaverkfræð-
ingi og forstjóra Samheija, fyrir frækilega björgun eins
stærsta fiskveiðiskips íslendinga, Baldvins Þorsteinssonai;
af strandstað í Skarðsfjöru. Þorsteinn Már á auðvitað ekki einn
heiðurinn skilið, fjöldi björgunarmanna víða að komu að þessu
afreki. Þáttur björgunarsveita og landhelgisgæslunnar er stór.
En það duldist engum sem á horfði að Þorsteinn Már var
foringinn á sandinum sem öllu stýrði. Hann var mættur, fullur
sjálfstrausts. Þeir Samherjafrændur, Þorsteinn Már og
bræðurnir Þorsteinn og Krislján Vilhelmssynir, gerðu upp
gamlan ryðkláf fyrir rúmum þijátíu árum sem endaði með flár-
hagslegu ævinfyri og skipaði þeim þremenningum á bekk með
helstu athafnamönnum landsins. Síðan hafa þeir verið þjóð-
sagnapersónur í atvinnulífinu.
EFIAUST KUNNA MARGIR að segja sem svo að björgun
Baldvins af strandstað úr Skarðsfjöru hafi verið „eitthvert tækni-
legt atriði“ sem gekk upp; að tæknin hafi sigrað. En tæknin er
þjónn, ekki herra. Það er stórhugurinn og viljinn sem bera
menn hálfa leið. Eftir að Þorsteinn Már var mættur
sem leiðtogi á strandstað og hóf að vinna að björgun
skipsins höfðu allir trú á að skipið næðist á flot aftur.
„Ef einhver getur þetta, þá er það hann,“ sagði fólk.
Þetta var spurning um hvenær en ekki hvort. Sjálfs-
öryggið og yfirvegunin í öllum aðgerðum var áber-
andi. Það var ljóst að ekkert yrði til sparað ífá fyrstu
mínútu. Aðeins það besta í heimi björgunarmanna
var nógu gott. Strax var hringt út til Noregs til að leigja norskan
dráttarbát af stærstu og bestu gerð - þótt í fyrstu hafi menn gælt
við þá hugsun að varðskip drægi skipið á flot.
ÞJÓÐIN FAGNAÐI björgun Baldvins. Afrek var unnið og
tilfinningar brutust víða út þegar hann var kominn á flot og
„orðinn frjáls aftur“. Það er hins vegar afar ánægjulegt að vita
til þess að stórhugurinn, metnaðurinn og sjálfsöryggið sem
einkenndi björgun Baldvins af strandstað er orðinn táknrænn
fyrir íslenskt atvinnulíf og íslenska athafnamenn. Molbúa-
háttur og minnimáttarkennd eru liðin tíð hjá þjóðinni. Það
hefur ekki farið fram hjá neinum að Þorsteinn Már tilheyrir
kynslóð athafnamanna sem hugsar stórt og langt út fyrir land-
steinana í íjárfestingum. Heimurinn allur er þeirra leiksvið.
Kjörorð þeirra er: „Það er allt hægt.“ Það er nýja íslenska
leiðin og lýsir bjartsýni og metnaði.
I UÓSI ÞESSA velti ég því alvarlega fyrir mér hvort sú
herör, sem nú stendur til að skera upp gegn athafnamönnum og
athafnafrelsi þeirra, geti verið tvíeggjað vopn. Auðvitað vill
enginn óheiðarleika og lélegt siðferði. Það segir sig sjálft.
Enginn vill heldur að hinn almenni borgari búi við skert frelsi til
athafna vegna fákeppni og sterkrar stöðu auðjöfr a og fyrirtækja
sem fyrir eru á markaðnum. En hvaða annað kerfi viljum við
setja upp en það markaðskerfi sem gerir þá hæfustu og dug-
legustu oft mjög stóra á markaði? Eru það ekki viðskiptavinirnir
sem gera fyrirtæki stór? Þess vegna þarf að stíga það skref með
gát þegar hamlandi lög og reglugerðir eru sett á allt og alla í
viðskiptalifinu í skjóli þess að auðsöfnun og völd athafnamanna
þykja ekki lengur í sátt við íslenskt samfélag.
HÖMLUR Á FRELSI einstaklinga til athafna og æðis eru
alltaf vandmeðfarnar. Engu að síður eru þær núna eitt af
málum málanna í þjóðfélaginu og dugir að ritja upp orð
forsætisráðherra á nýlegu Viðskiptaþingi í þeim efnum, en
þar sagði hann: „Ekki verður hjá þvi komist að spyrja hvort sú
mikla samþjöppun gefi tilefni til að löggjafinn lagfæri leik-
reglurnar. Tilgangur baráttu okkar fyrir einstaklingsfrelsinu
var aldrei sá að frelsið yrði fyrir fáa útvalda. Of mikil sam-
þjöppun í efnahagslífmu er í mínum huga óæskileg og lítt dul-
búin frelsisskerðing."
ÞETTA ER ÁGÆTLEGA orðað hjá
forsætisráðherra og mikil umræða blasir
við á næstu vikum og mánuðum í
íslensku samfélagi um völd athafna-
manna, auðsöfnun þeirra, kosningu
stjórnarmanna í fyrirtækjum og þar fram
eftir götunum. Eg kvíði því hins vegar
hvað margir eru orðnir hrifnir af stífu reglugerðarþjóðfélagi.
Hann er vandrataður meðalvegurinn. Þegar kemur að frelsinu
verður oft ekki bæði sleppt og haldið. Mitt í reglugerðar-
farganinu mega menn hins vegar ekki missa sjónar á því að
það er mikil gæfa fyrir þjóðina að eiga dugnaðarforka sem
með kjark og bjartsýni lyfta grettistaki í íslensku atvinnulífi
sem annars staðar í heiminum. Saga síðustu hundrað ára,
heimastjórnaráranna, sem er frá örbirgð til álna, væri ekki
aðeins litlausari og snauðari án þeirra heldur væri velmegun í
landinu langtum minni - og störfin færri.
HIN GIFHJSAMLEGAbjörgun eins stærsta fiskveiðiskips
Islendinga, Baldvins Þorsteinssonar, af strandstað í Skarðsfiöru
og þáttur foringjans á sandinum, Þorsteins Más, ættí að minna
okkur á hve stórhugurinn og sjálfstraustið er mikilvægt - hvort
heldur í atvinnulífinu sem mannlífinu almennt. Utgeislun dríf-
andi manna smitar út frá sér og er öðrum hvatning til dáða.
FRELSIÐ ER MIKILVÆGT. Fuglinn í fjörunni hann
heitir Már.BH
Jón G. Hauksson
Mitt í reglugerðar-
farganinu mega menn
ekki missa sjónar á því
að það er mikil gæfa
fyrir þjóðina að eiga
dugnaðarforka.
6