Frjáls verslun - 01.02.2004, Blaðsíða 66

STJÓRNUN
1 Strax eftir gerð starfslokasamningsins tilkynnti starfs-
maðurinn yfirmanni sínum að hann væri búinn að fá starfstil-
boð sem fjármálastjóri hjá helsta samkeppnisaðila fyrir-
tækisins... og hóf þar störf.
2 Fyrirtækið taldi að forsendur væru brostnar fyrir starfsloka-
samningnum og neitaði að efna hann...
3 Dómurinn komst að þeirri niðurstöðu að fyrirtækinu bæri að
efna starfslokasamninginn að fullu.
Þannig hefur Hæstiréttur heimilað frádrátt af launum á upp-
sagnarfresti, bæði atvinnuleysisbætur og þau laun sem starfs-
maðurinn aflaði með öðrum hætti.
Starfslokasamningur - nýtt réttarsamband í dómi Hæsta-
réttar frá 19. desember sl. var skýrt kveðið á um að starfsloka-
samningi verður ekki jafnað til ráðningarsamnings heldur er
með honum þvert á móti samið um lok þess ráðningarsamn-
ings sem í gildi hafði verið milli aðila. Litið er á starfslokasamn-
inginn sem sjálfstæðan gerning og hann túlkaður sem slíkur.
Starjsmaður hjá framleiðslufyrirtœki samdi um starjslok sín
hjá jyrirtækinu. I samningnum undirgekkst starjsmaðurinn
m.a. að aðstoða jyrirtækið á samningstímanum. Strax ejtirgerð
samkomulagsins tilkynnti starjsmaðurinn yfirmanni sínum að
hann vœri búinn að fá starjstilboð sem fjármálastjóri hjá helsta
samkeppnisaðila fyrirtœkisins. Vinnuveitandinn taldi
óhugsandi að hann væri að vinna jýrir báða aðila á samnings-
tímanum og óskaði ekki eftir frekari vinnuframlagi mannsins
sem hóf pá þegar störf hjá samkeppnisaðilanum. Fyrirtœkið
taldi að forsendur væru brostnarfyrir starjslokasamningnum og
neitaði að efna hann - en bauð starjsmanninum upp á nýjan
samning sem hann hafnaði og krafðist efnda samningsins.
Dómurinn komst að þeirri niðurstöðu að jýrirtækinu bœri
að efna starfslokasamninginn að fullu enda var starjsmaðurinn
hvorki talinn hafa vanefnt sjálfan samninginn né að atvik vœru
til staðar sem gætu valdið ógildi hans. Ekki varfállist á að draga
laun starjsmannsins á gildistíma starjslokasamningsins jrá par
umsömdum greiðslum, með vísan til reglna sem gilda um laun
á uppsagnarfresti, enda var slíka heimild ekki að finna í samn-
ingnum sem saminn var af vinnuveitandanum. Starfsloka-
samningnum varþví ekki jafnað til ráðningarsamnings heldur
var með honum þvert á móti samið um lok þess ráðningar-
samnings, sem ígildi hafði verið milli aðila. Hvorki í ráðningar-
samningi né starjslokasamningi voru lagðar skorður við því að
hann réði sig til samkepþnisaðila - og ekki hafði verið sýnt fram
á að starjsmaðurinn hejði skýrt frá uþplýsingum sem hann var
bundinn trúnaði um gagnvart áfrýjanda.
Af þessum dómi sést hve mikilvægt er fyrir stjórnendur að
líta til þess að nýtt réttarsamband stofnast við gerð starfsloka-
samninga. Almennum réttarreglum, sem gilda um uppsagnar-
fresti, verður ekki beitt við túlkun starfslokasamninga. Mikil-
vægt er því fýrir vinnuveitendur að vanda vel starfslokasamn-
inga sem þeir gera við starfsmenn sína. Tilgreina þarf sérstak-
lega ef ætlunin er að draga frá þau laun sem starfsmaður
þiggur frá öðrum á samningstímanum og taka skýrlega fram
ef þeir vilja meina fyrrum starfsmanni að helja störf hjá sam-
keppnisaðila á samningstímanum. 03
STJÓRNUN
Með í gömlu
kommúnista-
ríkjunum
f
Islenskir stjórnendur, sem hafa stýrt fyrir-
taekjum í gömlu kommúnistaríkjunum,
þurftu að sýna þolinmæði og þrautseigju
við að koma fyrirætlunum sínum í gegn.
Eftir Guðrúnu Helgu Sigurðardóttur
jr
Imörgum tilfellum komu upp vandamál hjá þýskum fyrir-
tækjum þegar vestrænir stjórnendur með kapítalískar
hugmyndir fóru að stjórna fólki sem var alið upp í
kommúnísmanum, hafði fengið þar sína menntun og starfs-
reynslu. I framhaldi af þessu fór ég að velta því fyrir mér
hvernig Islendingar hafa verið og eru að feta veg viðskipta í
þessum löndum og hvernig það hefur reynst þeim. Ég ákvað
að horfa til þeirra átta landa sem fara inn í Evrópusambandið
í ár og þeirra tveggja sem fara inn árið 2007, Rúmeníu og
Búlgaríu auk Rússlands. Við inngönguna komast á þær
leikreglur sem gilda í Vestur-Evrópu og í gegnum ESB og
EES höfum við aðgang að þessum mörkuðum með sama
hætti og öðrum," segir Steinar Þór Sveinsson sem lokið
hefur meistaranámi í alþjóðlegri stjórnun.
Fólkið hafði lítið frumkvæði Steinar Þór rannsakaði sér-
staklega reynslu Islendinga af stjórnun í fyrrverandi ríkjum
kommúnismans í meistaraprófsritgerð sinni frá Viðskipta-
háskólanum í Kaupmannahöfn. Hann tók sérstaklega fyrir
framtíðarhorfur í löndunum 11 en gert er ráð fyrir að þar
verði mun meiri hagvöxtur á næstu árum en í öðrum
löndum Evrópu og ræddi við íjóra íslenska stjórnendur sem
höfðu dvalið og unnið í þessum löndum. Hann segir að
stjórnendurnir hafi í öllum aðalatriðum verið sammála
öðrum vestrænum stjórnendum með þessa reynslu. „Það er
einkennandi fyrir starfsfólk í fyrrverandi kommúnista-
ríkjunum að það hræðist ábyrgð. Það lýsir sér með ýmsum
hætti, t.d. á starfsfólkið erfitt með ákvarðanatöku því að hún
getur leitt til ábyrgðar. Starfsmenn eru áhættufælnir, þeir
eru meðvitaðir um að áhætta getur leitt til ábyrgðar ef
eitthvað fer úrskeiðis. Fólk getur í sumum tilfellum átt erfitt
með hópavinnu eða liðsvinnu, sérstaklega ef viðfangsefni
og verkefni eru ekki njörvuð niður fyrirfram. Fólk var
„passíft" og hafði lítið frumkvæði, sagði ógjarnan skoðun
sína heldur játaði öllu og reyndi svo frekar að þegja það af
sér,“ segir Steinar Þór.