Frjáls verslun - 01.02.2004, Blaðsíða 24

FORSÍÐUGREIN - FORSTJÚRAKÚNNUN
Gunnar Þ. Sigvaldason
lengstan starfsaldur í starfi forstjóra er
Gunnar Þ. Sigvaldason, forstjóri Sæbergs á
Ólafsfirði. Hann tók við þeirri stöðu árið 1970,
þá aðeins 32 ára. Gunnar er annar tveggja
forstjóra Þormóðs ramma - Sæbergs og stýrir
fyrirtækinu ásamt Olafi Marteinssyni.
Sigurbergur Sveinsson Sigurbergur Sveinsson, forstjóri
Fjarðarkaupa í Hafnarfirði, er í fimmta sæti. Hann stofnaði
Fjarðarkaup árið 1973 ásamt Bjarna Blomsterberg. Nokkuð
er síðan Sigurbergur eignaðist hlut Bjarna í fyrirtækinu.
Sigurbergur hefur því stýrt Fjarðarkaupum í 31 ár. Þess má
geta að hann er löggiltur endurskoðandi sem ákvað að söðla
um og stinga sér sjálfur til sunds í djúpu lauginni, þ.e. helja
störf í verslun. Sigurbergur er elsti starfandi forstjórinn á
listanum, 71 árs.
Alntar Örn SÓ yngsti Yngsti forstjórinn á listanum er Almar
Örn Hilmarsson, 30 áraforstjóriTæknivals (áður ATV), fæddur
1974. Almar er lögfræðingur og hóf störf sem forstjóri Tækni-
vals í árslok 2002; tók við af Magnúsi Norðdahl.
Aco-Tæknival er eitt nokkurra fyrirtækja sem hefur tekið
„nokkra snúninga“ í forstjóramálum sínum. Arni Sigfússon tók
við af Rúnari Sigurðssyni sem forsljóri árið 1999. Hann hætti
árið 2001 er Magnús Norðdahl tók við og var í rúmt ár, eða þar
til nýir eigendur eignuðust fyrirtækið í árslok 2002 og Aimar
Örn tók við.
I þeim ótrúlegu forstjóraskiptum, sem orðið hafa í íslensku
viðskiptalífi, á undanförnum fimm árum, virðist aldurinn
almennt vera að færast niður. Meðalaldurinn er 49 ára en
erlendis er stundum rætt um að flestir for-
stjórar séu á aldrinum 45 ára til 60 ára.
„Ég ætla að sinna fjölskyldunni betur“
Landslagið í forstjórageiranum er að
breytast um allan heim. Menn fara fyrr á
eftirlaun en áður. Nú er svo komið að
margir forstjórar miða við að vera komnir
með svo góða eignastöðu um sextugt að þeir hafi efni á að draga
sig í hlé og „njóta lífsins lystísemdá* - hveijar sem þær svo eru.
„Eg ætla að sinna fjölskyldunni betur. Nú hef ég líka meiri tíma
fyrir golf, lestur og ferðalög." Þetta er næstum klassískt svar hjá
forstjóra sem hættir um sextugt.
Davíð varð borgarstjóri 34 ára Það er engin nýlunda að ungt
fólk komist í æðstu stjórnunarstöður. Gott dæmi þar um er að
Davíð Oddsson var aðeins 34 ára þegar hann varð borgarstjóri.
Lengi hefur verið viðloðandi í Ijármálageirum erlendis, t.d. í
ijármálahverfunum City í London og Wall Street í New York, að
menn í yngri kantinum nái frama. Þetta má sjá í bönkunum hér
heima núna. A meðan bankarnir voru í ríkisforsjá voru æðstu
stjórnendur þeirra yfirleitt komnir vel á miðjan aldur.
Stundum spyija menn sig að því hvort ungir forstjórar henti
betur sumum atvinnugreinum en öðrum. I greinum þar sem
hraðinn er meiri og breytingarnar örari
(tölvur, fjármál, flölmiðlar) má halda því
fram að yngri menn eigi auðveldara með
að standa sig í samkeppninni. Það er ein-
faldlega minni þörf fyrir reynslu í viðkom-
andi fagi og atvinnugrein ef breytingar eru
svo örar að „reynslan verði að engri
reynslu á svipstundu".
Stundum segja menn að gott sé að hafa reynslubolta í eldri
kantinum við stjórnvölinn sem hafi unga og hungraða milli-
stjórnendur til að draga vagninn; ráði til sín unga veðhlaupa-
hesta.
Er til formúla fyrir kjöraldur torstjóra? Aldur er afstæður. Eitt
sinn var sagt að „besti aldur stjórnanda væri aldur þess sem
væri bestur í starfið". Af þessu má ráða að engin formúla er til
fyrir kjöraldur forstjóra. Mannlegi þátturinn ræður úrslitum og
engir tveir eru eins. Sá besti er einfaldlega bestur - sama á hvaða
aldri hann er.
Utum á Björgólf Guðmundsson. Hann er 63 ára og einn allra
duglegasti og frískasti maðurinn í íslensku viðskiptalífi um
þessar mundir. Hann er stjórnarformaður Landsbankans og er
með í leiknum af lífi og sál. Hann og félagar hans í Samson eru
mjög inni á þeirri línu að ráða unga menn til að taka sprettinn á
veðhlaupabrautinni; stjórna fyrirtækjunum.
Mannlegi þátturinn Eftir hveiju öðru en „aldri og fyrri
störfum" er sóst þegar ráðið er í starf forstjóra? Menntun. Jú,
mikið rétt. En hvernig á að ráða „þann rétta“ þegar allir umsækj-
endur uppfylla kröfur um menntun? Þá skiptir mannlegi
þátturinn mestu máli; þ.e. reynsla og fyrri störf. Hvernig er
hann í mannlegum samskiptum? Er hann
hrífandi og drífandi? Er hann með rétta per-
sónuleikann? Er hann hugmyndaríkur og
metnaðarfullur? Spurningarnar eru margar
sem skjóta upp kollinum áður en „rétti for-
stjórinn“ fyrir rétta „kúltúrinn" finnst. Flest
svörin liggja í mannlega þættinum.
Sagt er að helsti gallinn við að ráða ungt
fólk í starf forstjóra sé reynsluleysið. Rökin eru þau að ungt fólk
er óskrifað blað og ungt fólk er óþolinmóðara, árásargjarnara
og hættir jafnvel til að taka óþarfa áhættu í starfi. Einhveijum
kann að finnast þetta kostur.
En hvernig sem á að fara að því að ráða forstjóra blasir við að
á síðustu fimm árum hafa orðið mestu forstjóraskipti í sögu
íslensks viðskiptalífs. Það að skipt hafi verið um forstjóra í 60
fyrirtækjum af 100 segir allt sem segja þarf. I jafnmörg skipti
hafa menn orðið að leggjast undir feld við ráðningarnar.
„Bara einn séns“ En eftir stendur: Líftími forstjóra í starfi er
að styttast. Yngri stjórnendur eru í allra stærstu fyrirtækjunum.
Menn fá bara „einn séns“ sem forstjórar. Ukurnar á forstjóra-
starfi minnka verulega við fimmtugsaldurinn. Menn fara fyrr á
eftirlaun en áður vegna bættra kjara. I fjölskyldufyrirtækjum er
enn hefð fyrir þvi að sami forstjórinn sitji í nokkra áratugi. HH
í Jjórða sæti yfir Forstjórar nútímans fá
bara eitt tækifæri til að
standa sig í starfi. Það
sýnir sig að þeir sem láta
af störfum fara sjaldnast
í önnur forstjórastörf.
Helsti gallinn við að ráða
ungt fólk í starf forstjóra
er reynsluleysið. Ungt fólk
er óskrifað blað og ungt
fólk er óþolinmóðara.
24