Morgunn - 01.06.1984, Blaðsíða 41

DULRÆN FYRIRBÆRI OG VISINDI
39
hvers konar páfadóms til að úrskurða fyrir okkur hvað séu
„staðleysur og hugarórar" og hvað ekki? Slík embætti
hafa ekki reynst vísindunum vel. Þá geymir vísindasagan
ýmis dæmi um staðleysur og hugaróra" sem urðu að við-
urkenndum sannindum, og um „raunveruleika“ sem reynd-
ist „staðleysur og hugarórar". Vísindin eiga sér ekki ýkja-
langa sögu og sennilega lítt hyggilegra fyrir okkur að trúa
blint á ríkjandi hugmyndafræði en það var fyrir menn
fyrr á öldum. Eigum við einungis að rannsaka viss fyrir-
bæri en lifa í blindri trú um önnur? Mér sýnist dr. Þorsteinn
gera að staðreyndum ákveðnar heimspekilegar forsendur,
sem eigi að ákvarða hvað séu „staðleysur og hugarórar"
og hvað ekki.
Eigi að færa gild rök fyrir því að dulsálarfræði geti ekki
verið vísindi, verður að sýna fram á að ekki verði komið
við neins konar raunprófun eða tilgátuprófun í rannsókn
svonefndra yfirskilvitlegra fyrirbæra, þ.e. að viðfangsefnið
sé órannnsakanlegt. Slík rök koma ekki fram í greininni.
Nú mun það ekki hafa verið ætlun dr. Þorsteins að sýna
fram á að dulsálarfræði geti ekki hugsanlega verið vísindi,
heldur fremur hitt að reynslan sýni að hún sé gervivísindi.
Rökin em:
a) engar áreiðanlegar jákvæðar niðurstöður hafi fengist.
b) Þegar marktækur árangur hefur náðst megi rekja hann
til aðferðafræöilegra galla (skussaháttar), eða
c) sviksemi (,,gagnasköpunar“) þeirra sem rannsóknirnar
framkvæmdu.
Að þessu mun ég víkja nánar síðar.
Fyrst stuttan sögulegan inngang. Dr. Þorsteinn ritar: „I
meira en hundrað ár hefur f jöldi fræðimanna unnið óþreyt-
andi að því að rannnsaka skipulega svonefnd yfirskilvitieg
fyrirbæri í þeirri sannfæringu eða von að þar leynist eitt-
hvað sem vert sé að rannsaka.......Það eitt að menn skuli
enn vera að ræða þessa sömu spurningu (þ.e. um tilveru